Arap Coğrafyasında Geçen Hafta

Suriye savaş uçaklarının Haseke’de bazı Kürt mevzilerini bombalaması bir anda Kürt sorununu Suriye krizinin merkezine taşıdı. Lübnan’da yayınlanan as Safir Gazetesi Yazarı Halil Harb gelişmeleri, “Haseke çatışması uluslararası kapışmanın kalbine girdi” şeklinde değerlendirdi.
AKP Hükümeti de, ‘Esad’sız Suriye’ söylemini bir kenara bıraktı ve geçiş aşamasında Esad’ın da yer alabileceğini duyurarak pozisyon değiştirdi. Türkiye ve İran Hükümetleri, Suriye savaşında karşıt tarafları desteklemelerine rağmen Suriye’de bir Kürt oluşumuna karşı “Suriye’nin toprak bütünlüğü” konusunda anlaştıklarını ilan ettiler.
ABD, Suriye Hükümeti’ni uyardı ve Haseke’ye savaş uçakları gönderdi. Gözlemciler, Suriye ordusu ile Kürt kuvvetleri arasında yoğunlaşan çatışmaların, Suriye krizine yeni bir boyut katacağı görüşünde birleşiyor.

ŞAM’DAN SERT MESAJ

Suriye ordusu tarafından başlatılan hava saldırılarını YPG ve ABD’ye “sert bir mesaj” olarak değerlendiren Lübnan merkezli en Naşra, saldırının “Çoğunluğu Kürtlerden oluşan Suriye Demokratik Güçlerinin, terörist IŞİD’e karşı savaşta başarı kazandıkları bir dönemde” geldiğine dikkat çekti. En Naşra, liderliğini ABD’nin yaptığı koalisyon güçlerinin Suriye’nin kuzeyinde bir federasyon kurmayı amaçladıklarına işaret ederek “Şam ise bu adımı hiçbir şekilde kabul edilmeyecek ‘kırmızı çizgi’ olarak nitelendiriyor” diye yazdı.

TÜRKİYE KENDİNİ SURİYE’NİN YANINDA BULACAK

Kürt liderliğinin federal bir Kürdistan “rüyasını” gerçekleştirmek için uygun fırsat kolladıklarına yazan en Naşra haber sitesi, “Bölge ülkelerinin duruşu nedeniyle bunun gerçekleşmeyeceğini” ileri sürdü. Yazıda, “Türkiye Hükümeti, bu projeyi başarısızlığa uğratmak için aralarında büyük bir düşmanlık bulunmasına rağmen kendini Suriye’nin yanında bulacaktır” yorumu yaptı.
Lübnan merkezli en Nahar gazetesi de Türkiye ve İran’da geniş Kürt toplulukları olduğunu vurgulayarak bu iki ülkenin gerçekte Suriye savaşında karşıt tarafları desteklemelerine rağmen (Ankara Suriye asileri ve Esad karşıtlarının arkasında dururken İran, Esad’ın sadık bir müttefiki) Kürt sorunu karşısında aynı endişeleri paylaştıklarına dikkat çekti

ULUSLARARASI YIĞINAK

Öte yandan gözlemciler, bölgede yoğunlaşan askeri ve siyasi hamlelere dikkat çekiyor. Şimdiye kadar Suriye krizinden uzak durmayı tercih eden Çin de, doğrudan müdahil olmaya hazırlanıyor. Çin’in tarihinde ilk kez ‘terörle mücadele yasası’ kabul etmesi ve bu yasanın yurt dışına asker gönderilmesinin önünü açması ile, Çin ve Suriye Hükümeti arasında insani yardım ve askeri eğitim konusunda görüşmeler yapılması, “Çin, Suriye çatışmasına giriyor” şeklinde yorumlandı.
Rusya’nın Suriye’deki IŞİD hedeflerini İran’ın Hamedan Hava Üssü’nden havalanan savaş uçakları ile vurmaya başlaması da, Rusya’nın bölgedeki varlığını sağlamlaştıran bir adım olarak değerlendirildi. As Safir gazetesi de “Haseke’de deniz piyadelerinin yanı sıra Amerikan askerlerinin bulunduğunun ilan edilmesi; Remelan ve Ayn el Arap’ta Fransa, İngiltere ve Almanya’nın askeri varlığı iyileştirmesi, Kuzey Suriye ve Irak’ta Kürt eğilimlerini desteklemenin hareketlendiğini işaret etmektedir” diye yazdı.
Bütün bu hamleler, uluslararası güçlerin bölgedeki askeri varlıklarını güçlendirmeye yönelik adımlar olarak değerlendirildi.

ŞAM’IN ASKERİ MESAJI KÜRTLERİ DURDURUR MU?

Mahir el HATİP
en Naşra

Suriye’de devam eden savaşın birden fazla cephesi var. Beş seneden beri devam eden krizin siyasi çözümü için uluslararası ve bölgesel olarak devam eden istişarelerle eş zamanlı olarak Şam, geçtiğimiz günlerde çok sert bir mesaj gönderdi. Mesaj sadece YPG’ye yönelik değildi. Yankıları ABD’nin başkenti Washington’a kadar vardı. Haseke’de “milli savunma” (muhaliflere karşı savaşmak için Suriye hükümeti tarafından oluşturulan bir güç) ve “asayiş” (Asayiş kelimesi Kürtçe’de güvenlik anlamına gelmektedir. Kürtlerin iç güvenlik kuvvetleridir) unsurları arasında gerçekleşen çatışmalarla sınırlı kalması mümkün değildi.
Bu tip çatışmalar türünün tek örneği değildi. Daha önceleri farklı zamanlarda gündeme geldi. Ancak bu sefer, çoğunluğu Kürtlerden oluşan Suriye Demokratik Güçlerinin, terörist IŞİD’e karşı savaşta başarı kazandıkları bir dönemde geldi.
Liderliğini ABD’nin yaptığı koalisyon güçlerinin uçaklarının desteğiyle Menbic’i almayı başardı. Ancak bu güçler siyasi projeleri için hâlâ engellerle karşı karşıya. Bölgesel güçlerin muhalefet ettiği Suriye’nin kuzeyinde bir federasyon kurmayı amaçlıyorlar. Şam ise bu adımı hiçbir şekilde kabul edilmeyecek “kırmızı çizgi” olarak nitelendiriyor.
Bu açıdan bakıldığında, en Naşa’nın bilgi kaynaklarına göre Haseke’deki tekrarlanan çatışmalar Kürtlerin, Suriye devletinin bütün organlarının buradan gitmesini istemeleri nedeniyledir. Devletin varlığı, tüm bölgesel ve uluslararası tarafların karşı çıktığı bölünme planlarının başarısız olması demektir. Silahlı gruplarla çatışıyor olmak, Şam’ın bir tampon bölge oluşturma girişimlerine ve kurulduğu ilan edilen federal bir Kürdistan’a sessiz kalacağı anlamına gelmiyor.
Bu kaynaklar, Kürt liderliğinin bu “rüyanın” gerçekleşmesi için uygun fırsat kollamakta olduğuna dikkat çekiyor. Lakin bunun, bölge ülkelerinin duruşu nedeniyle gerçekleşmeyeceğinin farkındadırlar. Türkiye hükümeti, bu projeyi başarısızlığa uğratmak için, aralarında büyük bir düşmanlık bulunmasına rağmen kendini Suriye’nin yanında bulacaktır. Çünkü kendi topraklarının içine yansımaları olacaktır. Belki de İran İslam Cumhuriyetini de kapsayacaktır. Ek olarak geçmişte bütün çatışmalar ateşkes anlaşması veya ateşkesin sağlanmasıyla bitiyordu. Fakat Şam’ın bu sefer hava gücünü kullanması, herhangi bir yeni aşırılığı tolere etmeyeceğini ifade eden bir mesajdı.
Sonuç olarak Şam’ın attığı adım, topraklarında bölünme planlarını reddettiğini ifade eden açık bir mesajdı. Dolaylı olarak Türkiye yönelik bir mesaj.
Kürtler çatışmayı mı yoksa geri çekilmeyi mi seçecek?

KÜRT-SURİYE ÇATIŞMASI NEDENİYLE ÇOK SAYIDA KİŞİ KENTTEN KAÇIYOR

en Nahar

Hükümet savaş uçaklarının Kürt kontrolü altındaki pozisyonları ilk kez bombalaması ile yoğunlaşan çatışmalardan sonra Kuzeydoğu Suriye kenti Haseke’nin sakinleri, yakınlardaki daha güvenilir bölgelere kaçmak için Kürt kuvvetleri ve Suriye hükümet askerleri arasındaki çatışmalardaki geçici aradan faydalandı.
Bir Kürt yetkili, kısa bir aradan sonra çatışmaların yeniden patlak verdiğini söyledi.
Kürt birlikleri ve hükümet kuvvetleri arasındaki çatışma, Suriye’de yeni bir cephe açma potansiyeli ile şimdi altıncı yılında olan ülkenin ölümcül savaşına yeni bir boyut katabilir.
Haseke çevresi geçmişte iki taraf arasındaki savaşa tanık olmuştu. Ama bu haftaki şiddet, Kürt savaşçıların 2012 yılında Kuzey Suriye’de ağırlıklı olarak Kürt bölgelerinde genişleyen kontrolünden beri yaşananların en kötüsüydü.
Halk Savunma Birlikleri veya YPG olarak bilinen Suriye’deki ana Kürt kuvvetleri, İslam Devleti (IŞİD) gurubuna karşı savaşta en etkili güç oldu. Geçen hafta, YPG’nin önderlik ettiği bir koalisyon olan Suriye Demokratik Güçleri, ABD önderliğindeki koalisyon uçaklarının hava desteği altında IŞİD’in eski Menbic kalesini ele geçirdi.
Bu ayın başlarında, İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, Türk yetkililerle temaslarda bulunmak için Türkiye’ye gitti. Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da Perşembe günü Tahran’ı ziyaret etti. Her iki ülke de, savaşta karşıt tarafları desteklemelerine rağmen (Ankara, Suriyeli asileri ve Esad karşıtlarının arkasında dururken İran, Esad’ın sadık bir müttefiki) Suriye krizini çözme konusunda daha fazla işbirliği sözü verdi.
Ancak, Türkiye ve İran’da geniş Kürt toplulukları var ve her iki ülke de Suriye Kürtlerinin, Türkiye sınırında kendi kontrolleri altında daha fazla alan kazanmaları konusunda endişeli görünüyor. Ankara, yasadışı PKK ile bağlantıları nedeniyle YPG’yi terörist örgüt olarak kabul ediyor.
Eski bir Kürt yetkili olan Civan Muhammed, geceleri yoğun çatışmalar yaşandığını söyledi. Cuma sabahındaki göreli bir sakinlik, çoğunluğu Qamışlı ve Amonda kasabaları civarına olmak üzere çok sayıda kişiyi kaçmak için harekete geçirdi. Qamışlı’dan konuşan Muhammed, çatışma alanlarına sıkışmış sivillerin tahliyesi ile ilgili olarak cami hoparlörlerinden çağrılar yapıldığını söyledi.
Gözlemevi de kent sakinlerinin şehirden kaçtıklarını ve çatışmaların öğleden sonra yeniden başladığını bildirdi. Beyrut merkezli al Mayadeen TV, adını açıklamayan bir Suriye askeri yetkilisinin, Cuma günü şehirdeki askeri pozisyonlara karşı YPG savaşçılarının saldırmasının ardından çatışmaların yeniden patlak verdiğini aktardı.
YPG sözcüsü Redur Halil, hükümetin Haseke’ye yaptığı hava saldırılarını bir “intihar” eylemi olarak kınadı.

AMERİKA, SURİYE KÜRDİSTANINI AYIRMAYA DOĞRU MU İLERLİYOR?

Halil Harb
As Safir

Haseke çatışması, uluslararası kapışmanın kalbine girdi. Suriye’nin kuzey doğusunda hakim olan Şam ile silahlı Kürtler arasındaki “kardeşçe” ateşkesi paramparça etti. Bu bölge Kandil dağı kalesi olan ve İranlı’da bağı olan PKK’nin bulunduğu Türkiye’nin güney doğu bölgelerine bitişik. Suriye devlet güçleri ile Kürt kuvvetleri arasında bölünmüş olan şehirde artık anlaşmazlık barikatlar ve bölgeler üzerine. Son haberler, silahlı grupların saldırılarının Arap aşiretlerin çoğunluk olduğu bölgelerde kalan Suriye askerlerine büyük hücum yaptığını işaret etmekte. Amerikan uçakları aniden Haseke semalarında gözüktüğünde, Suriye savaş uçakları Kürt silahlı güçlerini bombalıyordu. Moskova’dan Suriye’de büyük bir askeri operasyona istekli olduğu haberleri sızdı. Burada mesaj ne?
Mevlüt Çavuşoğlu bir önceki gün Tahran’daydı. Habersiz ziyaretinin ertesi günü Suriye ordusu Haseke’deki “asayiş” güçlerinin PKK’nin silahlı gücü olduğunu ilan etti. Ankara açıklamayı duydu. Diğer bir örgüt PJAK, körfezdeki medya kuruluşlarına göre İran Kürtlerini sınırda topluyor. PYD Lideri Salih Müslim, Kürt ayrılıkçılığının babası Mesut Barzani ile görüşmek üzere Irak Kürdistanı’ndaydı. Amerikan koalisyon güçleri komutanı General Sean McFarland’la toplantılar da devam ediyor.
Haseke’de devam eden çatışmalar Şam ile Kürt grupları asındaki dengeleri bozmuştur. Çatışmalar artık istisna değildir. IŞİD’in Menbic’den atıldığı bir dönemde bu çatışmalar nasıl beslendi? Bunlar daha sonra ortaya çıkacak, lakin Suriye Demokratik Güçleri içinde bulunan YPG bu durumun esas taraflarından biri.
İki gün önce Haseke’de, deniz piyadelerinin yanı sıra Amerikan askerlerinin bulunduğunun ilan edilmesi; Remelan ve Ayn el Arap’ta  Fransa, İngiltere ve Almanya’nın askeri varlığı,  Kuzey Suriye ve Irak’ta, Kürt eğilimlerini desteklemenin hareketlendiğini işaret etmektedir. Gözlemcilere göre bunlar, ABD ve NATO’nun Suriye’de bulunma süreci için atılmış adımlar.
ABD, Kürt kartını oynamaya karar verdi. Suriye sahnesinde İran Hava Üssü Hamedan yoluyla gerçekleşen Rusya fırtınasına ve Türkiye’nin İran ve Rusya ile yakınlaşmasına yönelik sözleri; Amerikan’ın tepkisini net olarak açığa çıkarmıştır.
Rusya-Suriye-İran ile çalışma kağıtlarını yeniden karmak için Kuzey Suriye’nin Kürtleri kartı devreye sokuldu!

Gözlemciler aşağıdaki noktalara dikkat çekiyor:
1. Washington, Erdoğan’a; “Putin sana Kürt sorununda garanti vermekten acizdir” demektedir.
2. Hamedan üssü denklemi, Moskova ve Tahran arasında daha önce görülmemiş bir strateji kurmuştur.
3. Suriye sorunuyla ilgili çok riskli iki ayla karşı karşıyayız. Önümüzdeki haftalarda Lavrov-Kerry buluşmasından sonra, Kerry körfezdeki meslektaşlarıyla görüşecektir.
4. Suriye ordusunun açıklaması dışarıya ve özellikle ABD’ye yöneliktir. Ve Şam da mesajın alındığını ifade etmektedir!