Ekonomi iyi giderken işsizlik artar mı?

• Dolara karşı değer kaybeden TL, ihracatçıların işini kolaylaştırdı. Bu etkinin endüstriyel yatırımlara yaradığını söyleyen yabancı kaynaklar var. Peki yeni fabrikaların açılması her zaman yeni iş imkânı demek midir?
• Ekonomik büyüme bir makro göstergedir. Büyüme iyidir. Her kesim büyümeden istifade edemez ama en azından “zayıflar” küçülmeden gelecek zararı görmemiş olur. Ama ihracattaki bir artış her zaman endüstriyel yatırıma dönüşmez. Zira kalıcı, istikrarlı pazarlar her zaman bulunmaz.
• İhracattaki geçici bir yükseliş, bazı yarı mamüllerin ithalatını tetikleyebilir. Yerli sanayideki etkisi sınırlı olur. İhracatçı, satacağı malı ithal de edebilir. Lojistikten başka kimseye bir şey kazandırmaz.
• Endüstriyel yatırımlar eskisine kıyasla daha az istihdam doğuruyor; bu da bir gerçek. Zira 1980’lerde yüzlerce işçiye ihtiyaç duyan bir fabrika, bugün aynı üretimi onlarca işçi ile gerçekleştiriyor. Fabrika otomasyonu, endüstriyel yazılımlar, robot kollar, optimal stoklar…
• Kişisel olarak düşünürsek… Kolay iş bulmak isteyen gençler bilgi teknolojileri, yabancı lisan, pazarlama ve ticaret öğrenmeli. Türk ekonomisinin stratejik yönelimi böyle görünüyor. Azerbaycan’da yaşayan bir gencin petrol mühendisliğine yönelmesi kadar doğal bir tercih.
• Ülkemiz açısından bakarsak… “zayıfların” korunması için zekice tedbirler icad etmek gerekiyor. Teknoloji ve küresel çalkantılar yüzünden aç kalacak milyonlarca insana hiç bir devlet bakamaz. Mevcut sosyal yardım dokusu bunu kaldırmaz. Yeni çözümler elzem.

• Kim bu “zayıflar” peki? Herkes mühendis, doktor, iş adamı olacak değil. İnsanların hayatı bazen bir kaza veya uzun süren bir hastalık sebebiyle alt üst olabiliyor. Yarım kalan bir tahsil hayatı veya ziyan olan bir kariyer herkesin başına gelebilir. Ayrıca yaşlı, sakat… diplomasız ve “yanlış” diplomalılar!
• Ama 2000’lere kadar geleneksel meslekler icra ederek ekmeğini kazanan bir çok insan vardı. Üniversite diplomasıyla iş bulamayan da düşük ücretli bir işe razı oluyordu. İşte bugün bu insanlar ekonomiden dışlanıyor. Bilgi/yetenek katkısı düşük işlerde çalışanlar sıkıntıda.
• İster hükümeti suçlayın, ister küresel güçleri. Neticede insansız ekonomiye doğru bir gidiş var. Sadece yüksek niteliklere sahip, değişimlere kolay uyum sağlayabilen, teknoloji, finans ve pazarlama sahalarından birinde uzman, diğerlerinde de bilgi sahibi olanlar iş buluyor.
• Daha 1990’larda Avrupa ülkelerinde bunun belirtileri vardı. Borsa endeksleri ve işsizlik oranları paralel olarna rekor seviyelere tırmanıyordu. Sermayenin rantı artarken sıradan insanlar yıllarca işsiz kalabiliyorlardı.
• Evet… Türkiye kendi silahlarını yapıyor;nükleer santraller enerji bağımsızlığımızın temellerini atıyor. Gelecek on yıllarda Türkiye’nin daha güçlü ve daha zengin bir ülke olma ihtimali yüksek. Ama bu zenginleşmeden kime ne düşecek?
• Bir yandan vahşi kapitalizmi eleştirirken vahşi devletçiliği de unutmayalım. Zira insanlar ekmeklerini çalışıp kazanmazlarsa yani onları devlet beslerse serbest olamazlar. İran ve Rusya’daki gibi bir gizli işsizliği fonlamak zaten Türkiye’nin menfaatlerine ters. Vahşi devletçilik faşizmdir.
• Devlet memurluğuna güvenerek meslek seçen çok insan var Türkiye’de. Sonra “bakanım kadro açın” diye yürüyüş yapıyorlar. 2020 sonrası dünyada bu zihniyetteki insanlara yer yok. Seçimden seçime kadro açıp şirinlik yapan hükümet modelleri de yok olmaya mahkûm.
• Gerek kadrocu gençlerin gerekse kamu parasıyla mantıksız yatırımlara destek olan 1930 model bürokrat ve siyasetçilerin 2020’lere uyum sağlama vakti geldi. Dinazorlar gibi inad etmenin lüzumu yok.

Edebiyat, Sinema, Siyaset, Sanat tarihi, Mimarî, Ateizm, Kemalizm, İslâm, Kadın hakları, Feminizm, Tarih, Felsefe… Bugün 100’e yakın kitap var. Yakında yenileri eklenecek, bu sayfayı takip edin…