Moody's: Türkiye en kırılgan ülkeler arasında

Moody’s'e göre Türkiye, dolarda güçlenme karşısında en kırılgan gelişen ülkeler arasında. Moody'si Türkiye'yi Arjantin, Gana, Moğolistan, Pakistan, Sri Lanka ve Zambia ile birlikte en kırılgan ülkeler arasında sıraladı.

Kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, Türkiye'yi dolarda güçlenme karşısında en kırılgan gelişen ülkeler arasına gösterdi.

Moody's, Nisan ortasından bu yana dolarda devam eden yükselişin gelişen ülkelerde (EM) büyük kur düşüşüne ve rezerv erimesine neden olduğunu belirterek dış finansman ihtiyacı yüksek ülkelerin not riskinin yükseldiğini bildirdi.

Moody's'in 40 gelişen ülkeyi değerlendirdiği raporunda Türkiye, Arjantin, Gana, Moğolistan, Pakistan, Sri Lanka ve Zambia ile birlikte en kırılgan ülkeler arasında sıralandı. 

Kurum, geçmişte dış finansmana bağlı olarak büyük şoklara eğilimli ülkelerin dış finansman bağımlılığını gidermeyenlerinin yeniden büyük şok yaşayabileceklerini belirtti

Raporda Şili, Kolombiya, Endonezya ve Malezya’nın da risk taşıdığı ancak kısa dönem kırılganlıklara karşı kurumsal ve finansal tamponların bulunduğu bildirildi.

***

İnşaat maliyetlerinde tarihi artış

Nisan ayında inşaat maliyet endeksi, endeks tarihinin en hızlı yıllık artışını yaşadı.

İnşaat maliyet endeksi 2018 yılı Nisan ayında bir önceki aya göre yüzde 2,03, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 19,91 arttı.

Böylelikle inşaat maliyet endeksi tarihinde en hızlı yıllık artış kaydedilmiş oldu. 

TÜİK verilerine göre bir önceki aya göre malzeme endeksi yüzde 2,66, işçilik endeksi yüzde 0,67 arttı. Ayrıca, bir önceki yılın aynı ayına göre malzeme endeksi yüzde 22,01, işçilik endeksi yüzde 15,54 arttı.

Bina inşaatı maliyet endeksi, bir önceki aya göre yüzde 1,69, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 19,25 arttı. Bir önceki aya göre malzeme endeksi yüzde 2,23, işçilik endeksi yüzde 0,57 arttı. Ayrıca, bir önceki yılın aynı ayına göre malzeme endeksi yüzde 21,18, işçilik endeksi yüzde 15,37 arttı.

Bina dışı yapılar için inşaat maliyet endeksi, bir önceki aya göre yüzde 3,15, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 22,15 arttı. Bir önceki aya göre malzeme endeksi yüzde 4,01, işçilik endeksi yüzde 1,06 arttı. Ayrıca, bir önceki yılın aynı ayına göre malzeme endeksi yüzde 24,72, işçilik endeksi yüzde 16,18 arttı. 

***

Türkiye'de üretilmeyen ürünlere vergisiz ithalat

Türkiye'de üretilmeyen ürünlere vergisiz ithalat yolu açıldı. 1 Temmuz'dan itibaren Türkiye'de üretimi bulunmayan 1882 adet ham maddede gümrük vergileri sıfırlanacak

Türkiye'de üretilmeyen ham maddelere vergisiz ithalat yolu açıldı.

1 Temmuz'dan itibaren Türkiye'de üretimi bulunmayan 1882 adet ham maddede gümrük vergileri sıfırlanacak.

Söz konusu ürünler, tekstil, demir-çelik, ekeltrik-elektronik ürünleri ile bazı özel tanımlı kimyasallardan oluşuyor.

Ekonomi Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, "Söz konusu kararla sanayicilerimizin düşük maliyetli hammadde temin edebilmesine imkan tanınarak uluslararası alanda rekabetçiliklerinin artırılması hedeflenmektedir." denildi.

Karar, Resmi Gazete'nin dünkü mükerrer sayısında yer aldı.

***

Seçim öncesi sıcak para girişi

2002’den bu yana seçimler öncesinde, ödemeler dengesi bilançolarının net hata-noksan kaleminde, ülkeye giren kaynağı ve sahibi mechul para girişinde artış oluyor. 

Türkiye’nin kredi notunun düşürüldüğü, Türk Lirasının hızla değer kaybettiği, terör eylemlerinin maalesef yoğunlaştığı ve hukuk devleti görüntüsünden uzaklaşıldığı bir ortamda, bu para girişleri oldukça dikkat çekici. 

Normal şartlar altında, yasal ve meşru yabancı sermaye, ürkek ve dikkatlidir. Olası ekonomik-politik riskleri gözeten bir tutum izler. Bu nedenle, seçim veya referandum öncesi gelişmekte olan ülke ekonomilerine milyarlarca doları sokmak bir yana, ihtiyaten bir miktar sermayelerini o ülkenin dışına çıkarır. Seçim ve/veya referandum sonrası beklentilerine uygun bir iklimin oluştuğu veya oluşacağı kanaatine varırsa, hem doğrudan hem de portföy yatırımları o ülkeye yönlendirebilir.

Ama Türkiye’de hileli 3 Kasım 2002 seçimlerinden sonra yapılan bütün seçimler öncesinde ne hikmetse kaynağı ve sahibi meçhul, çok yüksek montanlı yabancı para girişleri hız kazanmaya başladı. Bu yukarıda açıklamaya çalıştığımız gibi normalde “eşyanın tabiatına aykırı” bir durum. Ekonomik-siyasi beklenti ve gerçeklerle bağdaşmayan ve rasyonalitesi olmayan bir durum. Nitekim 2014 yerel seçimleri öncesinde 9.4 milyar dolar ve son olarak yapılan 7 Haziran 2015 genel seçimleri öncesinde ilk 5 ayda toplam 8.9 milyar dolar “kaynağı ve sahibi meçhul” paranın ülkeye sokulduğu, ödemeler dengesi bilançolarının net hata-noksan kaleminde açıkça görülüyor.

Yurtdışında yerleşik yatırımcıların seçim öncesi 22 Haziran'la biten haftadaki portföy hareketleri açıklandı. TCMB verilerine göre yabancılar seçim öncesi hem hisse hem de tahvilde alım yaptı.

Yurtdışında yerleşik yatırımcılar, seçim öncesi haftada hem hisse hem de tahvil alımı yaptı.

22 Haziran'la biten haftada yabancılar net 225,4 milyon dolar hise aldı, tahvilde ise net alım 131,5 milyon dolar oldu.

Bu da seçim öncesi haftada Türkiye'ye 356,9 milyon dolar sıcak para girişi yaşandığı anlamına geliyor.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki devlet iç borçlanma senedi (DİBS) portföyü (repo dahil) 22 Haziran ile biten haftada bir önceki haftaya göre piyasa fiyatı değişimi ve kur farkından arındırılmış olarak 131,5 milyon dolar arttı. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse portföyü ise aynı dönemde net 225,4 milyon dolar arttı. 

Bu değişimlerle birlikte DİBS stokunun piyasa değeri 22,29 milyar dolardan 21,6 milyar dolara geriledi. Hisse stokunun piyasa değeri ise 34,83 milyar dolardan 34,92 milyar dolara yükseldi.

Ekonomik güvende seçim etkisi

Haziran ayına ilişkin ekonomik güven endeksi rakamları açıklandı.

Ekonomik güven endeksi Haziran ayında bir önceki aya göre yüzde 3,3 oranında azalarak 93,5 değerinden 90,4 değerine düştü.

Böylelikle endeks 2017 Ocak ayından bu yana en düşük seviyeye geriledi. 

TÜİK'in değerlendirmelerine göre ekonomik güven endeksindeki düşüş, reel kesim (imalat sanayi), hizmet, perakende ticaret ve inşaat sektörü güven endekslerindeki düşüşlerden kaynaklandı.
 
Haziran ayında reel kesim (imalat sanayi) güven endeksi 102,5 değerine, hizmet sektörü güven endeksi 91,2 değerine, perakende ticaret sektörü güven endeksi 94,4 değerine ve inşaat sektörü güven endeksi 75,3 değerine geriledi. Haziran ayında tüketici güven endeksi ise 70,3 değerine yükseldi. 

***

Türkiye'nin altın rezervlerinde 1,5 yılın en sert düşüşü

Türkiye'nin altın rezervlerinde ton bazında Aralık 2016'dan bu yana en büyük düşüş yaşandı.

Türkiye stratejik olarak önemli gördüğü altın rezervlerini 15 ay boyunca 2017’den başlayarak 15 ay boyunca kesintisiz artırmıştı.

Ancak Nisan’da gelen sınırlı rezerv çıkışı ardından, Mayıs ayında da rezervler 8,6 ton düşerek 532,7 tona geriledi.

Bu azalış Aralık 2016’dan beri yaşanan en büyük düşüş oldu.