Kocaeli’nde 2013 yılından bugüne en az 217 işçi yaşamını yitirdi

Kocaeli’nde 2013 yılından bugüne en az 217 işçi yaşamını yitirdi.Servis kazası, kalp krizi, ezilme, göçük, yüksekten düşme, intihar…

Kocaeli ülkemiz sanayinin en önemli merkezlerinden birisi. Ancak şehirde çalışan işçilerin ve genel olarak insanlarımızın sağlık durumu nasıl? Gereken önem veriliyor mu? Bu konuda yakın zamanda Prof. Dr. Onur Hamzaoğlu’nun Dilovası’ndaki kirlilik sonucu anne sütünde ve yenidoğan bebeklerin kakasında ağır metal bulgularını incelediği önemli bir çalışması var. Ancak bu gerçekler yüzünden Onur Hoca’ya dava açılmıştı. Yine çeşitli sendikalarda önemli eğitimler  de veren Prof.Dr. Onur Hamzaoğlu, Prof.Dr. Kuvvet Lordoğlu, Yrd.Doç. Hakan Koçak gibi hocalarımızın bu yıl üniversitedeki görevlerine son verildi. Esasen bu uygulamanın arkasında üretim süreci ve sanayi havzalarındaki çalışma koşullarını düzeltme çabalarının sona erdirilmesi gayesi de var. Kocaeli’nin hocalarına sahip çıkması gerektiğini düşünüyoruz.

Diğer yandan işçi sağlığı ve iş güvenliği sorununun görünür kılınmasında Kocaeli yerel basınının etkisi de büyük. Bizim de düzenli olarak takip ettiğimiz yerel medya işçi ölümlerinin ve haksız uygulamaların üzerine gidiyor ve çok önemli bir misyonu da yerine getiriyor. Bu yöndeki emekleri için kendilerine teşekkür ediyoruz…

***

İSİG, 2013'te uygulanmaya başlanan 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası sonrası Kocaeli'de gerçekleşen işçi ölümlerini rapor haline getirdi.

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi olarak Kocaeli’nde çalışan arkadaşlarımızdan, hekimlerden, mühendislerden gelen bilgiler ve yerel basını takip ederek öğrendiğimiz kadarıyla -çalışma yaşamında büyük bir devrim olarak lanse edilen 6331 Sayılı İş Sağlığı ve İş Güvenliği Yasası’nın uygulanmaya başladığı- 2013 yılından itibaren gerçekleşen işçi ölümleri şöyle (En az olduğunu belirtelim çünkü kaçak, sigortasız çalışma yanında bilerek işverenlerin ölümleri gizlediği oluyor. Yine bizler de bazı ölüm bilgileri SGK’ya bildirilse bile öğrenemeyebiliyoruz.):

2013 yılında en az 33 işçi,

2013 yılında işçi ölümlerinin daha az gözükmesinde bizim de kurumsal olarak yeni oluşumuzun ve işçi ölüm bilgilerine ulaşmadaki öznel yetersizliklerimizin etkisi büyük. Bu anlamda 2014 yılı ve sonrası bilgilerimiz yaşananları yansıtması noktasında daha gerçekçi duruyor. Yani Kocaeli’nde her ay en az 5-6 işçi yaşamını yitiriyor. Diğer yandan bu yılın ilk dokuz ayındaki 65 işçi ölümü, 2016 yılının Kocaeli için yaşanan en yüksek işçi ölümünün gerçekleştiği zaman dilimi olarak kayıtlara geçeceğini gösteriyor. İşçi sağlığı ve iş güvenliğinde şehirde genel önlemlerin yetersiz olduğu gözüküyor.

Tabi biz İSİG Meclisi olarak işçi sağlığı ve iş güvenliği önlemlerinin alınmasında hiçbir emekçi kesimin dışarıda bırakılmamasını savunuyoruz. 6331 Sayılı İSG Yasası’nın dar kapsamına kendimizi hapsetmeden kendi nam ve hesabına çalışan emekçileri de kayıtlarımıza alıyoruz, yani çiftçi ve esnafları.

Genel olarak tuttuğumuz Türkiye kayıtlarında ölen emekçilerin yüzde 80’ini işçi ve memurlar, yüzde 20’sini ise çiftçi ve esnaflar oluşturuyor. Ancak Kocaeli ölçeğinde baktığımızda işçi ve memur ölüm oranı yüzde 90’a ulaşıyor. Yani “Kocaeli bir işçi kentidir” söylemi sadece bir söylem değil gerçeklik…

Kocaeli’nde ölümlerin yoğunlaştığı işkolları inşaat, metal, taşımacılık, tarım, ticaret, kimya, belediye, ağaç, gıda ve tersane işkolları. Türkiye genelindeki işkollarında yaşanan ölümlerin yüzde 60’ı inşaat, tarım ve taşımacılıkta yaşanmaktadır. Her ay yayınladığımız iş cinayetleri raporlarını takip edenler bu üç işkolunun her ay ilk sırada yer aldığını görebilir. Ancak Kocaeli’nde işçi ölümlerinde metal sektörü ikinci sırada ve diğer sanayi işkollarında da ölümler yoğun. Bu durum “Kocaeli bir sanayi kentidir” söyleminin gerçekliğini gösteriyor.

Kocaeli’nde işçi ölümlerinin nedenleri olarak servis kazaları, kalp krizi, ezilme-göçük, yüksekten düşmeler, intiharlar vb. öne çıkıyor. Türkiye genelinde en çok işçi ölümünün servis kazaları sonucu olduğunu görmekteyiz. Aynı durum Kocaeli’nde de mevcut. Ancak çalışırken kalp krizinden ölen işçilerin oranı Türkiye ortalamasının neredeyse iki katı.

Kocaeli’nde işçi ölümlerinin yüzde 4’ünü kadınlar yüzde 96’sını erkekler oluşturuyor. Kadın işçi ölümleri bizim Türkiye verilerimizin altında. Ancak bu durumu yorumlamak için elimizde yeterli bir bilgi bulunmamaktadır.

İşçi ölümlerinin yaş dağılımına baktığımızda; çocuk işçi ölümleri Türkiye ortalamasının altında iken orta yaş ve üstü işçilerin ölümü ise Türkiye ortalamasının üstünde gözüküyor.

2013'ten bugüne Türkiye çapında en çok iş cinayetinin yaşandığı şehirler İstanbul, Manisa, İzmir ve Bursa. Kocaeli 5.sırada... Diğer yandan Kocaeli’ndeki işçi ölümlerinin ilçelere göre dağılımına baktığımızda Gebze, İzmit, Kartepe ve Körfez öne çıkıyor.

Gebze’de 38 işçi, İzmit’te 36 işçi, Kartepe’de 32 işçi Körfez’de 28 işçi, Başiskele’de 19 işçi, Dilovası’nda ve Gölcük’te 14’er işçi, Darıca’da 11 işçi, Derince’de 9 işçi, Kandıra’da 7 işçi, Çayırova’da 5 işçi ve Karamürsel’de 4 işçi yaşamını yitirdi…

***

2013 yılında uygulanmaya başlayan 6331 Sayılı İSG Yasası’nın bir çözüm oluşturmadığı paylaştığımız grafiklerde de gözüküyor. Birer paragrafla açıkladığımız grafikler üzerine birçok yorumda da bulunulabilir. Bu noktada Kocaeli öznelinde dikkat çekmek istediğimiz hususlar var:

1- Kocaeli’nde iş cinayetleri büyük, küçük firma ayırt etmeden yaşanıyor. Yani genel bir işçi sağlığı ve iş güvenliği sorunu mevcut. Büyük endüstriyel kazaların da olabileceği şehirde işyerlerindeki denetimler artırılmalıdır. Başta sanayi olmak üzere inşaat, taşımacılık ve tarımda bir yol haritası oluşturulmalıdır.

2- İşçi ölümlerini esas olarak işçi katılımı yani işçilerin örgütlenmesi azaltabilir, önleyebilir. Bu noktada Kocaeli’ndeki sendikalara büyük görev düşmektedir. Şehir çapında “çalışırken ölmek istemiyoruz” talebiyle bir örgütlenme kampanyası başlatılmalıdır. Bu noktada özellikle taşeron işçilerin kadroya alınması talep edilmeli, diğer yandan Hükümetin taşeronu kaldırma vaadinin hayata geçirilmesi için girişimlerde bulunulmalıdır.

3- İşçilerin ulaşım sorunu üzerine eğilmek gerekiyor. İşyerlerinde servis yoksa sağlanmalı ve servislerin usule uygun olup olmadığı da takip edilmelidir. Yine Belediyeler de işçilerin ulaşım sorununu kolaylaştırmak için gerekli adımları atmalıdır.

4- İşçi ölümlerinin yaş dağılımına baktığımızda; çocuk işçi ölümleri Türkiye ortalamasının altında iken orta yaş ve üstü işçilerin ölümleri ise Türkiye ortalamasının üstünde gözüküyor. Ancak buradan çocuk işçilik ortalama altı diye olumlu bir pay çıkarılmamalıdır. Çocuk işçilik şehirde özellikle inşaatlarda önlenmelidir. Sanayi de stajlar kurallara uygun yapılmalıdır.

5- Kocaeli’nde de son dönemde hızla artan bir göçmen işçilik mevcut. Göçmenler genel olarak kayıt dışı çalışmaktalar. Devlet denetimi yanısıra sendikal örgütlenme de göçmenlere dönük politikalar geliştirmek zorundadır.

6- Esas olarak kalp krizleri ve ilaveten beyin kanamasına bağlı ölümlerin çokluğu dikkat çekmektedir. Bunun temel nedeni aşırı, yoğun ve fazla çalışmadır. Kocaeli’nin çevresel koşullarının etkisi var mı bilmiyoruz. Ancak yazının başında da değindiğimiz Prof.Dr. Onur Hamzaoğlu’nun hazırladığı Dilovası raporunda sanayi kirliliğinin anne sütü ve yenidoğana etkisinden bahsetmiştik. Bu yüzden çalışırken geçirilen kalp krizlerinin çalışma koşulları yanısıra sanayi kirliliği nedenli olup olmadığı hususunun üzerine gidilmeli; Halk Sağlığı ve Çalışma Ekonomisi hocalarımızdan konu üzerine yardım istenmelidir…

7- Kocaeli’nde bir sorun da işçi intiharları. Bunun temel nedeni de mobbing, borç kıskacı ve işsizlik baskısı. Bu durum çalışma koşullarının yanında sosyal sorunlara da işaret etmekte.

8- Kocaeli’nde dikkat çekmek istediğimiz bir husus da şudur: İşyerinde çalışırken rahatsızlanan ya da ezilme, düşme vb. nedenlerle yaralanan işçi kardeşlerimiz işyeri hekimi ve ambulans olmaması gibi nedenlerle yaşamlarını yitirmekteler. Bu sorun acilen çözülmelidir...

***

Kamu-halk yararına bilim konusunu vurgulayıp kentten sağlığa, barıştan iş güvenliğine doğrudan yaşamı ilgilendiren her hususun biraradalığını açıkça ifade etmek nedeniyle işine son verilen 19 öğretim üyesi; Adem Yeşilyurt, Aynur Özuğurlu, Burcu Yakut Çakar, Derya Keskin, Gül Köksal, Güven Bakırezer, Hakan Koçak, Hülya Kendir, Kuvvet Lordoğlu, Mehmet Cengiz Erçin, Mehmet Rauf Kesici, Mehmet Ruhi Demiray, Nilay Etiler, Onur Hamzaoğlu, Özlem Özkan, Ümit Biçer, Veli Deniz, Yücel Demirer ve Zelal Ekinci'nin görevlerine iade edilmesi yazının en başında sorduğumuz soruların çözümü noktasında atılacak ilk adımdır da...