Kiralık işçilik = modern kölelik

IG Metal Sendikası’nın işyeri işci temsilci başkanlığını yapan Dersimli Gürhan Ağ, “Kiralık işçi uygulaması günümüzün modern köle sistemi” diyerek, sendikal mücadelenin önemini anlattı.

Kiralık işçilik artık Almanya’nın her tarafında uygulanıyor. Almanya’da 2003 yılında 282 bin olan kiralanan işçi sayısı 1 milyonu aşmış durumda. Bosch fabrikasında 3 dönemdir IG Metal Sendikası’nın işyeri işci temsilci başkanlığını yapan Dersimli Gürhan Ağ, “Kiralık işçi uygulaması günümüzün modern köle sistemi” diyerek, sendikal mücadelenin önemine vurgu yaptı.

Gürhan Ağ, üç dönemdir Baden Wüttemberg eyaletindeki Waiblingen kentinde Bosch firmasında IG Metall Sendikası‘na bağlı sendika başkanlığı görevini yürütüyor. Yaklaşık 38 yıldır Almanya’da yaşayan Dersimli Ağ ile sendikanın rölü ve önemine ilişkin konuştuk. Sendikanın, işyeri temsilcisi (Betriebsrat) yasalar çerçevesinde işverene karşı işçinin haklarını koruyan, işyerinde işçi ile işveren arasındaki sorunları çözüme bağlayan, ikisi arasında arabulucu misyonuna sahip olduğuna vurgu yapan Ağ, “Kısacası işçilerin sesi ve soluğudur” diyor. İşçinin işyerinde daha rahat koşullarda çalışması için işverene karşı yasalar çerçevesinde işçi haklarını korumayı esas aldıklarını aktaran Ağ, “İşveren işyerinde düzenlemeyi yaparken genellikle az işçi ile çok iş yapmayı ve baskı altında çalıştırmayı öngörür. İşçilerin yaşadığı sıkıntıları göz ardı edebilir. Bu noktada biz devreye gireriz” diyen Ağ şöyle devam ediyor: “İşçilerin şikayeti olduğu zaman biz gider bakarız. İşveren ile oturur konuşur ve çözüm üretmeye çalışırız. İleriye yönelik yapılacak yatırımın işçi haklarına uygun şartlar içerisinde olması için de denetleriz.”

Sendikal örgütlenme için 5 işçi yeterli

Bir işyerinde sendikal örgütlenmeye gidilebilmesi için en az 5 işçiye ihtiyaç olduğunu kaydeden Ağ, “İş yerinde işçi temsilciliği olma zorunluluğu yoktur. Ama sendikanın olması isteniyorsa en az 5 işçi olması kafidir. İşçi sayısına göre sendika temsilcisi belirlenir. Sendikanın o işyerine gelebilmesi için işçiler arasında gizli bir örgütlenme yapılır, Kişiler, temsilciler tespit edilir ve yeterli bir sayıya ulaşınca bulundukları sendika ile iletişime geçerek işyerine sendikanın girmesini sağlarlar. Ancak işveren bu durumu öğrenirse çıkışına sebep olabilir“ diye konuştu.

Sendika neden önemli?

Sendikanın olduğu işyerinde işçilerin sendikal haklardan yararlanabileceğinin altını çizen Ağ, “Örneğin sendikanın işveren ile yaptığı anlaşma doğrultusunda saat ücreti ve aylık alır” diyerek, “işçiler için sendikanın neden önemli olduğunu” şöyle anlattı: “Sermaye ve emek çelişkisi var olduğu sürece, sermaye kendi çıkarlarını dayatacak az para vermeye çalışacak, işçiler de alınan karda kendi paylarını almak istiyecek. Burada kişi olarak bu hakkı elde etmek mümkün değil. Hakları işverenin keyfine bırakmamak için işçiler kendi aralarında bir olarak sendikayla bu mücadeleyi tartışmak zorunda.”

Çağdaş kölelik

Kiralık işçi uygulamasının günümüzün “modern köle sistemi” olduğuna dikkat çeken Ağ, şöyle devam etti: “Bizim bulunduğumuz Waiblingen Bosch fabrikasındaki 1300 çalışandan 2008’e kadar 48 civarında kiralık işçi vardı. 2008-2009 kriz yılından sonra, benim başkanlık dönemimde bunu kendi aramızda tartıştık ve işçi temsilciliği olarak bunu kabul etmedik. Sonrasında kiralık işçiler yerine firmaya direk işçi alınıp, bu şekliyle uzun süredir çalışanlar ile aynı hak ve ücrete tabi tutuldular. Buna rağmen bu anlaşmaların kanunen 24 aya kadar farklı süre dilimine göre uzatılması ve bu şekliyle iş yerlerinin, ya taşeron yada süreli işçi çalıştırılması kabul edilemez.”

Taşeron firmalar

Sadece, bazı bölümlerde yüksek öğrenimli kişilere ihtiyaç duyuluyor. Bu da taşeron firmalar üzerinde temin ediyor. Çünkü bu kişiye bir kaç ay için ihtiyaç var. Bu kısa süre içinde bir mühendis gelip çalışmaz. Bu yüzden kiralık firmaya ihtiyaç duyuluyor. Ve bunların saat ücretleri yüksektir. Mevcut durumda Waiblingen Bosch Fabrikasında kiralık işçi yok. İhtiyaç duyulan işçiler direk olarak fabrikaya alınır ve süreli olarak anlaşma imzalanır. Gerek duyulursa ilerde süresize çevrilir.”

6 aydan 3 aya düşürülecek

“Kiralık firma üzerinden çalışan işçilere diğer çalışan işçilerle aynı maaşın isteniliyordu. Nedir son durum?” sorumuzu işyeri temsilcisi Ağ şu şekilde yanıtladı: “Yasalara göre kiralık firma üzerinden gelen işçiler diğer işçilerle aynı ücreti alacak. Bu süre önce 6 ay olarak belirlenmişti, 3 aya düşürülecek. Yani 3 ay çalışan biri daha sonra diğer iş yerinde çalışan işçilerle eşit ücret alabilecek. Ama bu iş yerinde sendikayla anlaşma varsa, bu anlaşmalar Almanya için 8,84 Euro saat ücretinin üzerinde olmak zorunda. DGB ve IG Metal gibi sendikalar kiralık firmalar ile ne kadar saat ücreti verileceği üzerine anlaşıyor. IG Metal’in anlaşmasında, metal sektöründe çalışan kiralık işçinin, işyerinde geçerli işçi saat ücretinin kademeli olarak 9 ay sonra en azından yüzde 80’nini alması öngörülüyor.”

1 milyonu aştı

Almanya‘da iş krizinden önce 400 bin kiralık işçi var iken, bugün bu sayı 1 milyonu aştığına dikkat çeken Ağ, “Buradaki problem işçi temsilcileridir. Örneğin diğer alanlardakiler de bizim gibi radikalce mücadele etselerdi bugün böyle olmazdı“ diyor.

Mercedes de taşeron alıyor

Çok büyük firmaların dahi taşeronlara başvurduğuna işaret eden Ağ şöyle konuştu: “Örneğin Mercedes firmasında çalışan işçilerin yüzde 8’ini taşeron firmadan alabiliyor. Ve bunlara ilk günden itibaren diğer işçilerinin aldığı aylığın yüzde 80’ini ödüyor. Porsche, Mercedes, Daimler, Bosch işçiye asgari ücret verirse, diğer küçük firmaların işçiye ne vereceğini siz düşünün! Sonuçta işçi temsilcileri uygulamadakini pratiğe dökmezlerse geriye başka bir şey kalmıyor. Büyük firmalardaki sendikal çalışmalar iyi gitmezse küçük firmalardaki sendikaların yapacağı bir şey kalmıyor.”

Haklarımız için mücadele edelim

İşyerindeki sendika temsilcileri güçlüyse sendikanın da güçlü olacağının altını çizen Ağ son olarak şu mesajı verdi: “Bir olun, birlikte olun. Sosyalist, devrimci insanları kendinize temsilci seçin. Sendikalara üye olun. Kimse ‘bana ne’ demesin. Elimizdeki imkanlar bizden önceki kuşakların verdikleri mücadele ile kazanıldı. Biz de mücadele etmezsek bir bir elimizden alınır. Onun için mücadeleye sahip çıkalım.”

Sendika ve işçi temsilciliği

Almanya’da ve Avusturya’da sendika ve işçi temsilcilikler farklı şeylerdir. Bir betriebsrat sendikalı olmak zorunda değildir, çalışanlar tarafından 4 senede bir seçilir. Sendikalar sendika üyelerinden oluşur, işyerinde güçlüyse, işçi temsilciliği de güçlüdür. Sendikaların görevi işverenler sendikası ile beraber kendilerine bağlı iş kollarında çalışanlar için anlaşmalar yapmak ve uygulanmasını sağlamaktır. Sendikalar işçi temsilcileri ile iyi, uyumlu çalışmak isterler. Bir çok işçi temsilcisi sonuçta sendikaların yönetimindedir.