Türkiye Mültecileri;

‘İdare isterse koruma sağlar, istemezse sınır dışı eder’

Uluslararası Af Örgütü Mülteci Hakları Koordinatörü:

'Koruma ihtiyacı olanların da iade edileceğinin resmileştiğinin göstergesi'

Türkiye, Avrupa Birliği (AB) ile sağlanan mülteci anlaşması çerçevesinde Yunan adalarından Türkiye’ye geri gönderilecek Suriye vatandaşlarına, talep halinde geçici korunma sağlanması yönünde karar aldı.

Konuyu Diken’e değerlendiren Uluslararası Af Örgütü Mülteci Hakları Koordinatörü Volkan Görendağ, yönetmelik değişikliğinin, koruma ihtiyacı olanların da iade edileceğinin resmileştiğinin göstergesi olduğunu söyledi.

Resmi Gazete’nin mükerrer sayısına göre ‘Geçici Koruma Yönetmeliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’le geçici koruma yönetmeliğinin geçici 1’nci maddesine bir ekleme yapıldı.

Bu çerçevede 28 Nisan 2011 tarihinden itibaren Suriye’deki iç savaş sebebiyle Türkiye’ye gelmiş ve 20 Mart 2016 tarihinden itibaren düzensiz yollarla Ege adalarına geçmiş Suriye vatandaşlarından Türkiye’ye geri kabul edilenlere, talep etmeleri halinde ‘geçici koruma sağlanabileceği’ belirtildi.

Türkiye, AB ile mutabakatı çerçevesinde 20 Mart’tan sonra beş Yunan adasına yasadışı yollarla ulaşan, ancak iltica başvurusunda bulunmayan ya da başvurusu reddedilen mültecileri geri alıyor. Mültecilerin Türkiye’ye iadesine bu hafta başı başlandı. Anlaşma iade edilen ve kayıt altına alınan her bir mülteci için AB ülkelerine Türkiye’den bir Suriyeli gönderilmesini öngörüyor.

Türkiye’ye geri gönderilen Suriyeli mültecilerin sahip olacakları haklar ve ülkelerine geri gönderilmeyecekleri garantisi isteyen AB ülkeleri ve sivil toplum örgütleri, anlaşmanın uygulanabilmesi için Türk hükümetinden yasal düzenleme talep etmişti.

Türkiye ‘güvenli ülke’ değil

Mevcut haliyle Türkiye ancak Avrupa ülkelerinden mülteci kabul ediyor, dolayısıyla Yunanistan’dan geri gönderilenler burada hukuki olarak ‘mülteci’ değil, ‘sığınmacı’ statüsüne sahip olacak. Bu statü geri gönderilmeme garantisi içermiyor. Ayrıca Türkiye konuyla ilgili en yetkili uluslararası otorite konumundaki Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği tarafından ‘güvenli ülke’ olarak tanımlanmıyor. Bu nedenle de anlaşma, Birleşmiş Milletler ve birçok sivil toplum örgütü tarafından yasa dışı olarak görülüyor.

Dublin Sözleşmesi revize edilebilir

Bu arada Avrupa Birliği, hali hazırda üye devletlerin sığınma başvurularında nasıl bir uygulama izleyeceklerini belirleyen Dublin Sözleşmesi’nde revizyona gitme hazırlığında. The Guardian’a göre, sözleşmenin en önemli maddesi konumundaki sığınma başvurusunda bulunan kişinin AB’ye giriş yaptığı ülkenin başvuruyu değerlendirmekten sorumlu olacağına dair olan madde, bugünlerdeki yoğun akış içinde işleri zorlaştırıyor.

Geçen yıl Avrupa’ya 1,1 milyon mülteci ulaştı.

‘İdare isterse koruma sağlar, istemezse sınır dışı eder’

Diken’e konuşan Uluslararası Af Örgütü Mülteci Hakları Koordinatörü Volkan Görendağ, Resmi Gazete’de yayınlanan yönetmelik değişikliğinin, koruma ihtiyacı olanların da iade edileceğinin resmileştiğinin göstergesi olduğunu belirtti.

Türkiye üzerinden düzensiz yollarla Avrupa’ya geçen Suriyeli mültecilere nasıl bir prosedür izleneceğinin merak konusu olduğunu belirten Görendağ, “Bu yönetmelikten Suriye’den gelen mültecilerin geri gönderme merkezlerine kapatılmayacağı ve Suriye’ye iade edilmeyeceği sonucu çıkarılabilir. Fakat cümlenin sonundaki ‘sağlanabilir’ ifadesi oldukça muğlak. Koruma talebi olsa dahi Avrupa’dan iade edilenlerin koruma kapsamına alıp almayacağı yetkisini tekraren idareye vermiş. Yani idare isterse koruma sağlar, istemezse mültecileri Geri Gönderme Merkezi’ne kapatıp Suriye’ye sınır dışı eder” dedi.

Geçici Koruma kapsamının 13.10.2014 tarihli yönetmelikte ‘Suriye vatandaşları, vatansızlar ve mülteciler’ olarak belirtildiğini aktaran Görendağ, bu yönetmelikte sadece ‘Suriye vatandaşları’ ifadesinin yer aldığına dikkat çekti.

Görendağ şöyle devam etti: “İster Türkiye’de ikamet etsin ister Avrupa’dan Türkiye’ye iade edilmiş olsun, Suriye’den gelen mültecilerin Suriye’ye geri gönderilmemeleri ve gönüllü geri dönüşe zorlanmamaları gerektiğinin altını bir daha çizmek gerekiyor.”