​

Uyuşturucuyla gerçekten mücadele etmek mi istiyorsunuz? O zaman kadınlara kulak verin

Kasia Malinowska

Sağlıklı olmak nasıl hasta olmamaktan daha fazlası ise ya da barış savaşmamaktan fazlası demekse, uyuşturucuyla mücadele de sırf cezalandırmaya dayalı yaklaşımlardan fazlasını içermeli. Bireyleri ve toplumu güçlendiren kapsamlı yaklaşımlar benimsenmeli.

Kadınların ihtiyaçlarını dikkate almak, kadınların sağlık ve insan haklarını etkili politikalarla desteklemeyi gerektiriyor. Uyuşturucu cezalarının ve politikalarının kadınlar üzerinde çok başka sonuçlar yaratacağını bilmek zorundayız. Uyuşturucu ticaretinde şiddet içermeyen çok küçük roller almak hapse atılmalarına sebep olmamalı. Gebe ve çocuk sahibi kadınlar konusunda çok daha özenli karar verilmeli.
Catalina uyuşturucu suçundan Kolombiya’da hapis yatmış. Koka hamuru bulundurmaktan – ekonomik olarak kendisini ve iki küçük çocuğunu birkaç hafta geçindirmeye ancak yetecek miktarda olmasına rağmen – tutuklanmıştı. Cezaevindeyken çocuklarının nerede olduğunu, ne durumda olduklarını veya ne zaman çıkacağını hiç bilmiyormuş.

Tacikistan’da ise Anya bir süre önce HIV pozitif olduğunu öğrenmiş. Üç yıldır uyuşturucu enjekte eden bir kullanıcı olduğunu; çoğu zaman uyuşturucuyu kendisini fiziksel ve duygusal olarak istismar eden partneriyle birlikte kullandığını söylüyor. Partneri, şırıngayı önce kendisi kullandıktan sonra veriyormuş ona. HIV’yi de böyle kaptığını düşünüyor.

Birçok insan uyuşturucu kullanımını ve uyuşturucu ticaretine bulaşmayı ceza gerektiren küresel bir sorun olarak görüyor. Ama kötü tasarlanmış uyuşturucuyla mücadele politikaları ne yazık ki şiddeti ortadan kaldırmak yerine arttırıyor, HIV ve HCV (Hepatit C) salgınlarına neden oluyor ve insan haklarını ihlal ediyor. Böyle kötü tasarlanmış uyuşturucuyla mücadele politikaları, hem arz hem de talep tarafında kadınları ve kız çocuklarını orantısız şekilde kötü etkiliyor.

Örneğin Catalina, Latin Amerika’da uyuşturucuyla bağlantılı suçlardan hapis yatmış binlerce kadından biri. Latin Amerika cezaevlerindeki kadınların yüzde 60’tan fazlası uyuşturucu suçlarından yatıyor ve bu kadınların yüzde 95’i bekar anne. Bekar annelerin cezaevlerini doldurması kötü politikaların ortaya çıkardığı küresel bir mesele. Kadınlar uyuşturucu ticaretinde genellikle sınırlı rollere sahip olduklarından savcılık açısından önemli sayılabilecek bilgiler vermeleri karşılığında cezalarında indirime gidilmesi gibi anlaşmalar onlara pek sunulmuyor. Gelişmekte olan ülkelerde yaşayan Catalina gibi kadınların uyuşturucu ticaretine bulaşmasının sebebi çoğu zaman ekonomik imkansızlıklar. Çocukları da bu sürecin kurbanı oluyor çünkü savcılar, bu kadınların çocukları dahil ailelerinin görebileceği zararı pek dikkate almıyorlar. Bu yüzden başındaki tek yetişkin de hapse giren çocuklar, ortada kalıyor.

Uyuşturucu kullanımı ile birlikte gelen toplumsal damgalanmışlık da büyük zararlara neden olabiliyor. Uyuşturucu kullanan kadınların aşağılanması ve düşmanca davranılması birçoğunun tedavi aramasının önüne geçiyor. ABD Ulusal Uyuşturucu Kullanımı Enstitüsü, uyuşturucu bağımlılığına çoğu zaman anksiyete, depresyon ve travma gibi ek psikolojik hastalıkların eşlik ettiğini ve kadınlarda oranların erkeklerden daha yüksek olduğunu belirtiyor. Uyuşturucu bağımlılığının kronik bir akıl sağlığı sorunu olduğuna ilişkin güçlü delillere rağmen, sağlık çalışanları bile nadiren olaya böyle yaklaşıyor. Köklü toplumsal önyargılar ve politikalar, uyuşturucu kullanımını bir ahlaki veya davranışsal sorun olarak ele almaya eğilimli. Kadınlar açısından uyuşturucu kullanımı üreme ve ebeveynlik haklarının tehlikeye girmesi riskini de getiriyor. ABD dahil birçok ülkede, uyuşturucu kullanıcısı olarak sınıflandırılmış gebe veya çocuk sahibi kadınlar velayet haklarını yitirmekle yüz yüze. Bunun sonucu olarak bağımlılıklarını gizliyorlar; bu ise sorunu ve bunun kamu sağlığı açısından sonuçlarını daha da kötüleştiriyor.

Uyuşturucu kullanan kadınların damgalanması, cinsiyet bazında veri toplanmasını da güçleştiriyor ki bu tür verilerin azlığı, uyuşturucuyla mücadele konusunda araştırma yapılmasını ve uygun politikalar geliştirilmesini engelliyor. Şu ana kadar uyuşturucu enjekte eden kadınlar üzerine raporlama yapmış olan sadece 30 ülke var. Bu kadarıyla bildiklerimiz bile endişe verici – bu ülkelerde HIV oranı kadınlarda (%13) erkeklere (%9) nazaran daha yüksek. Catalina gibi Anya’nın da hikayesi münferit değil. Uyuşturucu enjekte eden kadınların HIV kapması daha yüksek olasılık çünkü çoğunlukla partner şiddetine maruz kalıyorlar, iğne değişim programlarına erişemiyorlar ve ortak şırınga kullanımında “iğneyi ikinci kullanan” hep onlar. Kadınlardan bazıları uyuşturucu parası bulabilmek için seks işçiliği de yaptıklarını söylüyorlar ve bu süreçte sık sık şiddet ve istismara maruz bırakılıyorlar. Tanzanya gibi kimi ülkelerde, şırınga bulundurmak bile suç. Bu ülkede uyuşturucu enjekte eden kadınlar arasında HIV oranı erkeklere nazaran yüzde 55-68 daha yüksek. Dahası, uyuşturucunun zararları ile mücadele programları varsa bile, bunlar kadınların ihtiyaçlarını nadiren dikkate alıyorlar.

Uyuşturucuyla mücadele böyle olmamalı. Sağlıklı olmak nasıl hasta olmamaktan daha fazlası ise ya da barış savaşmamaktan fazlası demekse, uyuşturucuyla mücadele de sırf cezalandırmaya dayalı yaklaşımlardan fazlasını içermeli. Bireyleri ve toplumu güçlendiren kapsamlı yaklaşımlar benimsenmeli. Kadınların ihtiyaçlarını dikkate almak, kadınların sağlık ve insan haklarını etkili politikalarla desteklemeyi gerektiriyor. Uyuşturucu cezalarının ve politikalarının kadınlar üzerinde çok başka sonuçlar yaratacağını bilmek zorundayız. Uyuşturucu ticaretinde şiddet içermeyen çok küçük roller almak hapse atılmalarına sebep olmamalı. Gebe ve çocuk sahibi kadınlar konusunda çok daha özenli karar verilmeli.

Cinsiyet bazlı şiddet, damgalama ve ayrımcılık, seks işçiliği, gebelik ve çocuk sahibi olmak… bunların hepsi uyuşturucunun zararlarını önleme ve tedavi programlarında özenle dikkate alınması gereken faktörler. Etkili önlemler arasında, partner şiddeti ve cinsel saldırı konusunda önleyici eğitimin yanı sıra daha kucaklayıcı ortamlar yaratmak, sadece kadınlara hizmet verilen saatler ayarlamak, kreşler ve mobil üniteler kurmak, yasalar konusunda bilgilendirmek ve cinsellik ve üreme sağlığı hizmetleri vermek olabilir. Hepsinden önce, kişisel kullanıma yönelik bulundurmanın suç olmaktan çıkarılması gerekiyor.

İnsan hakları savunucuları olarak, nüfusun en korunmasız kesimleri söz konusu olduğunda kişinin bireysel kararlılığını ve kendi ayakları üzerinde durmasını güçlendiren yaklaşımlara inanıyoruz. HIV/AIDS üzerine ortak BM Programları, uyuşturucu enjekte eden insanların kendi yaşadıklarını ve kendileri için neyin en iyi olduğunu bizden daha fazla bildiğini vurguluyor. Uyuşturucu kullanan ve kullanmış olan kadınlar, geliştirme, uygulama ve değerlendirme aşamaları dahil politika oluşturma süreçlerinin tümüne dahil edilmeli. Kadınların bu politika ve programların hazırlanma sürecine dahil edilmesi, uyuşturucuyla mücadele politikalarının yarattığı olumsuz sonuçları azaltabilir, kadınların güçlendirilmesine katkı sağlayabilir ve kamu sağlığını iyileştirebilir.

Kaynak: https://aeon.co/ideas/want-to-reduce-drug-use-listen-to-women-drug-users