Washington havası: Türkiye öngörülmesi gittikçe zorlaşan bir müttefik

Amberin Zaman

Son bir haftadır, Ankara ile Washington arasındaki güven sorununu açığa vuran peş peşe haberler, daha doğrusu iddialar gündemi meşgul etmeye devam ediyor.

Bunlardan biri Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun IŞİD karşıtı operasyonlara yönelik anlaşmanın teknik müzakerelerinin tamamlandığını açıklamasına ilişkindi.

Çavuşoğlu’nun ifadelerinin akabinde Beyaz Saray Sözcüsü Josh Earnest Türk yetkililerin ‘Güvenli bölge konusunda ABD ile anlaştık’ mealindeki beyanların gerçeği yansıtmadığını ve müzakerelerin sürdüğünün altını çizdi. Earnest’ın açıklamalarını üstüne balıklama atlayan bir kısım medyamız Beyaz Saray sözcüsünün Türk dışişleri bakanının ‘yalan’ını ortaya çıkarttığını savundu. Çavuşoğlu da nedense aynı kanaate varmış olmalı ki “Amerika’yla saat farkından dolayı bilgi oraya geç gitmiştir” türünde tuhaf bir gerekçe ortaya attı.

Oysa Earnest kendisini yalanlamamıştı. Earnest’ın de açıkladığı üzere ‘sonuçlanmayan’ müzakereler ‘Mare hattı’nda oluşturulmak istenen IŞİD’den arındırılmış bölgeye ilişkindi. (Güvenilir kaynaklardan edindiğimiz bilgiye göre İŞİD’e karşı 5 bin kişilik Suriyeli muhalif birlik kurulma aşamasında. Aralarında Türkiye’nin desteklemeye devam ettiği Ahrar al Şam militanları kesinlikle bulunmayacak, çünkü ABD El Kaide bağlantıları yüzünden buna izin vermiyor).

İŞİD karşıtı koalisyon bünyesinde Türkiye üzerinden ve Türkiye ile birlikte yapılacak operasyonların teknik ayrıntıları Çavuşoğlu’nun da ifade ettiği gibi anlaşmayla sonuçlandı. Sayıları 12 ile 24 arasında tahmin edilen koalisyona bağlı savaş uçakları filosu artık İncirlik, Malatya, Batman ve Diyarbakır’dan kalkarak İŞİD hedeflerini bombalayacak.

Anlaşma ayrıca havada yakıt ikmali yapan ‘uçan’tankerlerin konuşlanmasına da izin veriyor ki bu operasyonel anlamda çok önemli. Bu arada Türkiye’nin de yeniden IŞİD’e karşı hava operasyonu düzenlemesi her an beklenebilir.

ABD-Türkiye ilişkilerini sarsacak nitelikteki esas‘bomba’ haber ABD basınında yer aldı. McClatchey haber ajansı Türkiye’nin ABD’nin eğit-donat programı çerçevesinde eğittiği Suriyeli muhaliflerin El Nusra tarafından kaçırılmasını araştırdı. Muhaliflere dayandırılan haberde muhaliflerin koordinatlarının MİT tarafından El Nusra’ya  ulaştırıldığı iddia ediliyordu…

Maksat ABD’ye “Bu işler böyle eften püften eğit donat programlarıyla olmuyor işte” mesajını vermekmiş. Böylelikle Amerika Esad’ı devirmeye ikna edilecekmiş. Türkiye öfkeyle haberi yalanladı. Pentagon Sözcüsü Peter Cook da iddiaları doğrulayacak herhangi bilgiye sahip olmadıklarını açıkladı. Benim de ulaştığım ABD’li yetkililer McClatchey’nin öne sürdüğü iddiaların temelsiz olduğunu doğruladı.

O halde nasıl oluyor da koskoca Türkiye Cumhuriyeti’nin dışişleri bakanının kamu önünde yalan söyleyebildiğine, Türkiye’nin ABD’nin eğittiği muhalifleri bir terör grubuna kendi elleriyle teslim ettiğine bu kadar çok insan inanmaya hazır olabiliyor dersiniz?

İktidara sorduğunuzda sebep ‘üst akıl, faiz lobisi, paralelciler, BBC, New York Times…’ ve liste uzayıp gidiyor. Görüştüğümüz birçok Batılı yetkili ve uzman ise buna AK Parti iktidarının özellikle son dönemdeki tutumunun yol açtığını savunuyor.

Washington’ın üç kaygısı

İncirlik anlaşmasına rağmen Ankara’ya yönelik soru işaretler henüz yok olmuş değil. Güvenilir kaynaklar Washington’un kaygılarının kabaca üç temel noktada toplandığını savunuyor.

1. Türkiye IŞİD’e karşı uluslararası koalisyon çerçevesi dahilinde varılan teknik mutabakatı ihlal ve de bahane ederek YPG’yi Suriye’de vurmaya kalkar mı?
2.  Aynı şekilde, PKK’yı Irak’ta da vurur mu? Bu son derece önemli çünkü Türkiye’nin Irak Kürdistanı’nda bombaladığı Kandil dışındaki bölgelerde ABD’nin özel kuvvetleri de bulunabiliyor. Dolayısıyla ABD ile Türkiye arasında varılan son anlaşmaya göre Türkiye PKK’ya yönelik hava operasyonlarından önce ABD’ye ‘vakitlice’ haber verecek.
3. Türkiye Esad güçlerine de saldırır mı?

Kaynaklarımız yakın gelecekte bu gibi kaygıların yerini güven temelli işbirliğinin alacağını umuyor. Ama kendi kariyerini ülkenin çıkarları önünde tutan bir ekip tarafından yönetildiği sürece Türkiye’nin ‘öngörülmesi gittikçe zorlaşan bir müttefik’ olmaya devam edeceğini eklemeyi de ihmal etmiyorlar….

Üç uzman görüşü