SOMUTUYLA YARGI HÂLLERİ!

 

“Memur yargıçlar”la müsemma bağımlı yargının, “Anlatması en zor şey, apaçık ortada duran, ama herkesin görmemeyi seçtiği şeydir,”^[29] diye tanımlanması mümkün yargı hâllerinin örneklerine gelince…^[30]

Nesrin Nas, “Türkiye artık hukuk ve normların dışında,”^[31] derken; Emre Kongar’ın, “Yargının intiharı”ndan^[32] söz ettiği tabloda eski Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet Ruşen Gültekin ekliyor:

“Sorunun kaynağı olanların, başka bir deyişle yargıyı bu hâle getirenlerin bugün çözümün bir parçası olmaları mümkün değildir. Sorunun çözülmesi için öncelikle iklimin değişmesi gerekmektedir. Ülkede siyasi iklim değişmeden yargı bağımsızlığı önündeki engellerin giderilmesini kimse beklememelidir.”^[33]

Gerçekten de “Duruşma salonundan çıkarılan avukatlar… İktidarı eleştirdiği için savunması kesilerek duruşmadan çıkarılan gazeteciler… Son iki yıl, Türkiye’de epey bir zamandır siyasallaştığını tartıştığımız yargının hızla en dibe doğru gidişine tanıklık ettik… Bugün ise, o dibin ne anlama geldiğini gözümüze sokarcasına gösteren kararlarla karşı karşıyayız.”^[34]

Söz konusu hâle dair, Türkiye Barolar Birliği Başkan Yardımcısı Hüseyin Özbek, “Devlete güvenle yargıya ve hukuka güven bileşik kaplar gibidir. Hukuk ve yargıya güvensizlik gerçekte devlete güvensizlik anlamına gelmektedir,”^[35] demeden edemiyor!

Çünkü…

i) Hukukun üstünlüğü sıralamasında dünyada sondan 12. olduğumuzu daha 3 Mart 2018’de öğrendik... 2014 yılından önce 59. sırada olduğumuz endekste, 113 ülke arasından tepetaklak 101. sıraya düştük…^[36]

ii) Dünya Adalet Projesi’nin yıllık değerlendirmelerinde istikrarlı şekilde gerileyen Türkiye, 2017’de 113 ülke arasında 101’inci sırada yer aldı. Kuruluşun 2016 yılında yayımladığı raporda Türkiye 99’uncu sıradaydı. 2017 raporuna göre Türkiye’nin en kötü performansı, hükümet yetkilerinin sınırları konusunda…^[37]

iii) Türkiye 47 ülke arasında AİHM’de en fazla dosyası bulunan dördüncü ülke. 2018’de, hakkında 238 ihlâl kararı verilen Rusya’nın ardından Türkiye 140 ihlâl kararı ile ikinci ülke konumunu koruyor. 140 ihlâl kararının 42’sinin AKP’nin iktidara geldiği 2002 yılı ve öncesine ait olduğunun ifade edildiği raporda, 88 ihlâl kararının çıkmasına neden olan olayların 2002-2010 yılları arasında yaşandığı belirtildi.

AİHM tarafından hükmedilen tazminatlara ilişkin de bilgilere yer verilen raporda, Türkiye’nin 2018 yılında 10 milyon 88 bin TL tazminat ödediği bildirildi. Rapora göre, Türkiye AİHM’in hak ihlâli kararları nedeniyle 2012’den bu yana 32 milyon avro karşılığı 117 milyon 602 bin liralık tazminat ödedi…^[38]

iv) Türkiye’deki hâkimlerin verdiği 100 karardan 62’si yanlış… Yerel mahkemenin verdiği karardan memnun olmayan ve davayı bir üst mahkeme olan Yargıtay’a taşıyan kişilerin sayısı her yıl biraz daha artıyor. Adli istatistiklere göre 2014’de 560 bin dava Yargıtay’a taşındı, her 100 dosyanın 62’sinde karar değişti…^[39]

v) Adalet Bakanlığı’nın 2018 yılı istatistiklerine göre, 2018’de her 5 yurttaştan biri şüpheli bularak soruşturma başlatıldı…^[40]

vi) Adalet Bakanlığı’nın verilerine göre cezaevlerinde eğitim ve öğretim hakkından yararlanmaya çalışan toplam mahkûm öğrenci sayısının 69 bin 301 olduğu ortaya çıktı. Bu sayı, 2016’ın Kasım’ı itibariyle 197 bin 297 mahpusun bulunduğu cezaevlerindeki tutuklu ve hükümlü sayısının yüzde 35’ine denk geliyor.

2013 Mayıs’ı itibariyle 2 bin 776 tutuklu ve hükümlü öğrenci bulunuyordu. Bu sayı 2016 yılı sonu itibariyle 25 kat aratarak, 36 bin 33’ü lise ve dengi okullar ile önlisans ve lisans, 33 bin 268’i ise açıköğretim olmak üzere 69 bin 301’ e yükseldi…^[41]

vii) Yargıtay Başkanı İsmail Rüştü Cirit, 31 Aralık 2018 itibarıyla Yargıtay hukuk daireleri ile Hukuk Genel Kurulunda toplam 224 bin 111, ceza daireleri ile Ceza Genel Kurulunda 282 bin 350, Cumhuriyet Başsavcılığında ise 435 bin 496 derdest dosya bulunduğunu ve genel toplam itibarıyla 2018 sonunda derdest dosya sayısının 941 bin 957 olduğunu söyledi…^[42]

viii) Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü, Cumhuriyet başsavcılıklarındaki toplam 8 milyon 479 bin 555 dosyanın yüzde 48’inde faillerin meçhul olduğunu açıkladı. Cumhuriyet başsavcılıklarında yalnızca 2017 yılında 4 milyon 70 bin 737 faili meçhul dosya birikti. Faili meçhul dosyaların 3 milyon 143 bin 219’u 2016’dan devren geldi. 2010 yılında yüzde 41,9 olan faili meçhul dosya oranı 2017 yılında yüzde 48’e yükseldi.

Adalet Bakanlığı’nın verilerine göre, Türkiye’deki erişkin nüfusun yüzde 18’lik kısmı, soruşturma evresindeki şüphelilerden oluştu. Sadece 2017’de, 11 milyon 833 bin 926 kişi “şüpheli” sıfatıyla soruşturuldu. 12 yaş ve üzerindeki “şüpheli” yurttaşların yüzde 85’ini erkekler, yüzde 15’ini ise kadınlar oluşturdu.

Ceza mahkemelerinde 2015 yılında 231 gün olan ortalama dava görülme süresi 2016 ile 2017 yıllarında sırasıyla 274 ve 281’e yükseldi. Asliye Ceza Mahkemeleri, 312 gün ile bir davanın en geç sürede sonuçlandığı mahkeme türü oldu. Ceza mahkemelerinde 2017’de karara bağlanan davalardaki suçların yüzde 39’unun aynı yıl, yüzde 41’inin 2016’da, yüzde 12’sinin ise 2015’de açılan davalardan oluştuğu belirtildi.

Davaların ortalama görülme süresindeki en çarpıcı artış Ceza Genel Kurulu’nda görülen davalarda yaşandı. Ceza Genel Kurulu’nda 2017’de ortalama süresi, 2016 yılına göre yüzde 100, 2010’a göre ise yüzde 782 artarak 494 güne ulaştı. Bu sürenin ceza dairelerinde, 505 gün olduğu ifade edildi…^[43]

ix) Toparlarsak: Dünya Adalet Projesi’nin (World Justice Project-WJP) hazırladığı 2018 şubat’ın tarili “Hukukun Üstünlüğü Endeksi”, ülkelerin hukukun üstünlüğüne dair durumlarını, sekiz kritere göre inceliyor. Bu kriterler hükümet yetkileri üzerinde kısıtlamanın olması, yolsuzluğun önlenmesi, düzen ve güvenlik, hükümet şeffaflığı, temel haklar, adil hukuk, cezai adalet ve idari yaptırımlardan oluşuyor. 

Türkiye, 2018’de yayımlanan rapora göre 113 ülke arasında 101. sırada yer aldı. Türkiye aynı endekste 2014’te 59, 2015’te 80, 2016’da 99’uncu sıradaydı. 

Raporda genel sıralamaların yanı sıra daha mikro ölçekte kategorilere de yer verilmiş. Buna göre Türkiye, yer aldığı Doğu Avrupa ve Orta Asya ülkeleri arasındaki sıralamasında 13 ülkenin sonuncusu, üst orta gelirli ülkeler sıralamasında da 36 ülkenin 35’incisi olmuş. 

Söz konusu verilere göre Türkiye Nijerya, Kenya, Madagaskar, İran gibi ülkelerden daha aşağıda. Hemen altımızda yer alan son 11 ülkeden bazıları ise şunlar: Uganda, Etiyopya, Zimbabwe, Afganistan, Bangladeş, Pakistan. 

WJP endeksine göre Türkiye “iktidar üstünde en az denetimin olduğu ülkeler” arasında 3. sırada. Türkiye’nin üstünde sadece Zimbabwe ve Venezüella bulunuyor. 

Türkiye, 113 ülke arasında temel haklar kategorisinde 107, kamu düzeni ve güvenliğinde 106, hukuk mahkemeleri konusunda 94, hükümetin şeffaflığı kategorisinde 93 ve düzenleyici uygulamalar konusunda 84’üncü sırada yer aldı. 

Ceza adaleti konusunda ise 74. sıradayız. Ne yazık ki Türkiye bu kategoride de Senegal, Zambiya, Kazakistan, Mısır, İran gibi ülkelerin aşağısında.

Anayasa Mahkemesi de bir süre önce bugüne kadar kendisine yapılan bireysel başvurulara ilişkin istatistikleri açıkladı. Veriler, Türkiye’nin en büyük sorununun “adil yargılanma hakkı” ihlâli olduğunu ortaya koydu. Bugüne kadar yapılan 173 bin bireysel başvurunun 137 binini karara bağlayan yüksek mahkeme, 2 bin 536 ihlâl kararı verdi. İhlâl kararlarının yüzde 78’ini ise adil yargılanma hakkı ihlâli oluşturuyor. Adil yargılanma hakkı konusunda 1783 ihlâl kararı çıkarken, bunun yüzde 81’i “makul sürede yargılanma” ihlâlinden verilmiş.

Türkiye’nin daha önce de hukukun üstünlüğü konusunda pek parlak bir durumda olmadığı biliniyor. Ancak bu tablo bir dibe vuruşu gösteriyor. Ülkeyi yönetenler bu durumdan etkilenmeyebilirler ancak hukuk güvenliğinden, adil yargılanma hakkından yoksun bırakılmış olan yurttaş mağdur durumda.^[44]

Söz konusu “dibe vuruşa” dair, kimi çarpıcı örnekleri ardı ardına sıralarsak:

i) FETÖ’nün ÖSYM Başkanlığı’ndaki yapılanmasına ilişkin soruşturmada gözaltına alınıp serbest bırakılan eski ÖSYM Başkanı Ali Demir’in Ankara Emniyet Müdürlüğü’nde tutulduğu süreçte iki skandal yaşandığı ortaya çıktı. Emniyet kaynaklarından alınan bilgiye göre, 3-4 AKP milletvekili gözaltı sırasında Demir’i ziyaret etmek istedi. İzin verilmemesi üzerine milletvekilleri Emniyet’ten ayrıldı. Ali Demir, Emniyet’teki sorgusunda iddiaya göre delil olarak saklanan soru kitapçıklarının imhası ve FETÖ’cü personele ilişkin sorulara dönemin siyasetçilerini işaret ederek yanıt verdi. Soruları sızdırılan 2012 KPSS’yi “Önemli bir isme” sorduğunu belirten Demir, “İptal edilmesin yanıtı alınca iptal etmedik” dedi. Demir’in ifadesindeki bu bölümler sorgu tutanağına girmedi…^[45]

ii) İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen bir soruşturma kapsamında cumhuriyet savcısı İsmet Bozkurt’un ve cumhuriyet savcısı Lütfi Karabacak’ın açığa alındığı “FETÖ Borsası” soruşturması başlatıldı…^[46]

iii) Ensar Vakfı Ankara Şube Başkanı’yken avukatlıktan savcılığa geçen Çubuk Cumhuriyet Savcısı Poyraz’ın Osman Sarıgün hakkında daha en baştan tutuklama iradesi göstermediği ortaya çıktı. Kemal Kılıçdaroğlu, 21 Nisan 2019’da Çubuk’a bağlı Akkuzulu köyünde Yener Kırıkcı’nın cenaze töreni sırasında kalabalık bir grup tarafından linç edilmek istenmişti. Kılıçdaroğlu’na yönelik saldırı soruşturmasında skandal bir ayrıntı ortaya çıktı. Çubuk Cumhuriyet Savcısı Ercan Poyraz, olaydan bir gün sonra yumrukçu Osman Sarıgün hakkında “yakalama müzekkeresi” düzenledi. Savcı Poyraz, yazıda Sarıgün’ün “Terör örgütü üyesi olmak” suçundan ifadesinin alınması ve ardından serbest bırakılması talimatını verdi. Savcılığın, olayın perde arkası henüz netleşmeden, terörden alınmasını istediği Osman Sarıgün’e yönelik baştan “tutuklamama iradesini” göstermesi düşündürdü. Talimatı veren Savcı Poyraz, Ensar Vakfı Ankara Şube Başkanı’yken 2017’de avukatlıktan savcılığa geçmişti…^[47]

iv) Hâkimler ve Savcılar Kurulu (HSK), İstanbul Adliyesi’nde “aşık” olduğu zabıt katibi kadını silahla rehin alan hâkim Ümit Y.E. hakkında yürüttüğü disiplin soruşturmasını tamamladı. Cinsel taciz ve silahlı tehdit suçlarından 3 yıla yakın hapis cezası alan Hâkim Ümit Y.E’nin cezasının ertelenmesi nedeniyle bu “kesin hüküm giymek” olarak kabul etmeyen HSK İkinci Daire, bu gerekçeyle hâkime ihraç yerine yer değiştirme cezası verdi. Verilen bu ceza, hâkim emekli olması nedeniyle uygulanamayacak…^[48]

v) İstanbul Anadolu Adliyesi 2. İş Mahkemesi’nde görülen bir işe iade davası duruşmada hâkim Mehmet Yoylu ile avukat arasında ‘etek boyu’ tartışması yaşandı. Tutanaklara da yansıyan olayda; kadın avukat Tuğçe Çetin beyanda bulunacağı sırada, mahkeme hâkimi Mehmet Yoylu, avukatın etek boyunun dizinden 15 santimetre yukarda olduğunu ve bu hâli ile avukatlık mevzuatına aykırı davrandığını savundu. Mahkeme hâkiminin konu hakkında fikrini sorduğu davacı avukatı Dorukcan Davutoğlu “Özgürlük alanı ile ilgilidir. Müdahale edilmemesi gerekir” cevabını verdi. Hâkim daha sonra adliyenin yazı işleri müdürünü duruşma salonuna çağırdı ve ona da etek hakkında fikrini sordu. Mahkeme hâkimi daha da ileri giderek avukatın eteğinin fotoğraflanmasını istedi. Avukat Tuğçe Çetin ise bunu reddetti. Tüm bu ifadeler ise tutanağa geçti. Duruşma bitiminde ise hâkim Yoylu, davacı avukatı Davutoğlu’na “Ankara Barosu avukatına küpe yakışıyor mu?” dediği öğrenildi. Davutoğlu, “Hâkime ‘ne diyorsunuz’ diyebildim sadece. Şoka girdim,” ifadelerini kullandı…^[49]

vi) İzmir’de Asliye Ceza Mahkemesi hâkimi, sanığı olduğu davanın iddianamesini kabul edip, ilk duruşmayı da “hâkim” sıfatıyla kendisi yönetti. Kınık Adliyesi’nde Asliye Ceza ve Sulh Hukuk Mahkemeleri’nde zabıt katibi olarak görev yapan G.Ö. (31), 16 aydır birlikte çalıştığı Asliye Ceza Mahkemesi Hâkimi F.T. (27) hakkında kendisine mobing uyguladığı iddiasıyla şikâyet dilekçesi verdi. Asliye ceza mahkemesinin kadın hâkimi, sanığı olduğu davanın iddianamesini kabul edip kendisine davetiye çıkarttı. Bununla da yetinmeyip ilk duruşmayı ‘hâkim’ sıfatıyla yönetti. Hem sanık hem hâkim oldu…^[50]

vii) Bursa’da IŞİD üyesi oldukları ve resmi belgede sahtecilik yaptıkları iddiasıyla tutuklanan, ayrıca Interpol tarafından kırmızı ve mavi bültenle arandıkları tespit edilen Houda Z., Malika B. ve Fatıha T. ilk duruşmada serbest bırakıldı…^[51]

viii) İstanbul’da bir ihbar ile başlayan operasyonda silah ve mermilerle gözaltına alınan IŞİD zanlıları bir yıl dolmadan önce beraat etti ardından tazminat kazandı.

Beylikdüzü Dereağzı Mahallesi sakinleri, bir sitenin iki ayrı bloğunda ikamet edenlere yönelik ihbarda bulundu. İhbar üzerine, İlçe Emniyet Müdürlüğü ekipleri baskın düzenledi. Rus uyruklu Ruslan A. ile Dağıstan uyruklu eşi Saida N. bir evde, Dağıstan uyruklu Movsur C. ile Rusya Federasyonu vatandaşı Nagiyat M. adlı kadın ise diğer bir evde yakalandı. İki ayrı daireden çok sayıda silah ve mühimmat çıktı. Ayrıca Movsur C. isimli şahıs elindeki siyah naylon poşet ile çatı katına kaçtı. Poşetten çıkardığı silahı boşluğa attı.

İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, 10/11/2017 tarihli soruşturması sonucunda 4 IŞİD şüphelisi hakkında iddianame düzenledi. “Silahlı Terör Örgütüne Üye Olma” ve “Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler bulundurma” suçlarından dava açıldı. Şüpheliler, 30.08.2017 tarihinde çıkarıldıkları mahkeme tarafından tutuklanıp cezaevine gönderildiler. İki kadın sanık, Nagiyat M. ve Saida N. 2018’in Mart ayında tahliye edildi.

Çeçenistan’da çekilen silahlı görseller, kamuflajlı kıyafetle yine kamuflajlı bir ölünün gömülmesine ilişkin video, IŞİD’e ait fotoğraflar, bayraklar, 4 adet 9 mm. çapında Glock marka boş şarjör, pompalı bir yivsiz tüfek, 247 adet MKE yapımı dolu fişek, bir havalı tabanca, 3 kutu havalı tabanca mermisi, 29 adet hava tüpü örgüt üyeliği için yeterli sayılmadı. Baskında polisten kurtulmak için çatı katına kaçmak ve bu esnada boşluğa atılan siyah bir poşetten çıkan bir adet 9 mm çapındaki ruhsatsız dolu tabanca da örgütle organik bir bağ işareti olarak değerlendirilmedi; beraat verildi.

İstanbul 35. Ağır Ceza Mahkemesi, bu delillerin tek başına örgüt üyesi olmaya yeterli olmadığına hükmedip; “İyi hâllerine ilişkin bir kanaat oluştu” dedi. Ayrıca şahısların, cezaevinde kaldıkları süre için tazminat haklarının da oluştuğu belirtildi. Resmi evrak ve pasaportta sahtecilik suçundan da yargılanan sanıkların bu suçlardan aldıkları cezaların uygulaması da geri bırakıldı.

İstanbul 35. Ağır Ceza Mahkemesi, kararında Yargıtay 16. Ceza Dairesi’nin 26/0/2017 tarih ve 2017/1809 Esas, 2017/5155 Karar sayılı ilamına dikkat çekti: “Silahlı örgüte üyelik suçunun oluşabilmesi için örgütle organik bağ kurulması ve kural olarak süreklilik, çeşitlilik ve yoğunluk gerektiren eylem ve faaliyetlerin bulunması aranmaktadır. Örgüte sadece sempati duymak ya da örgütün amaçlarını, değerlerini, ideolojisini benimsemek, buna ilişkin yayınları okumak, bulundurmak, örgüt liderine saygı duymak gibi eylemler örgüt üyeliği için yeterli değildir”…^[52]

ix) Çukurova Üniversitesi’nde 14 Ekim 2014 tarihinde IŞİD saldırılarını protesto etmek için düzenlenen yürüyüşe katılan ve polis müdahalesine maruz kalan 23 öğrenci hakkında “IŞİD sarı mekaplılara yenilecek” dövizi açtıkları ve AKP ile IŞİD aleyhine slogan attıkları gerekçesiyle 17’şer yıl hapis cezası isteniyor…^[53]

x) Müzisyen Şanar Yurdatapan, yayıncı İbrahim Aydın Bodur Özgür Gündem gazetesi ile dayanıştığı için 6 bin TL para cezasına mahkûm edildi…^[54]

xi) Antalya’da 6 Nisan 2008 günü bir gruba tabancayla ateş eden Ömer Ulusoy, Antalya 2’nci Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen davada 5 yıl 9 ay hapis cezasına mahkûm edildi. Yargıtay 1’inci Ceza Dairesi, yerel mahkemenin verdiği cezayı bozdu. Yeniden yargılanan Ömer Ulusoy, “kasten öldürmeye teşebbüs” suçundan önce ömür boyu hapis cezasına, eylemin teşebbüs aşamasında kalmasından dolayı 9 yıl hapse mahkûm edildi. Eylemi haksız tahrik altında gerçekleştirdiği gerekçesiyle bu cezası 4 yıl 6 aya indirilen Ömer Ulusoy’a, eğitim öğretim kurumunda ruhsatsız silah taşımak suçundan da 2 yıl 6 ay hapis ve 72 gün adli para cezası verildi…^[55]

xii) Yeniçağ gazetesi yazarı Yavuz Selim Demirağ’a evinin önünde sopalarla saldıran şahıslar, Savcılık kararıyla serbest bırakıldı…^[56]

xiii) Gazeteci Sabahattin Önkibar’a saldırıyla ilgili soruşturma kapsamında yakalanan 4 şüpheli İ.A, İ.Y, İ.Ü ve İ.K çıkarıldıkları mahkemece adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı…^[57]

xiv) 2016 Avrupa Futbol Şampiyonası grup elemeleri son maçında, Türkiye ile İzlanda Konya’da karşı karşıya gelmişti. 13 Ekim 2015’te oynanan karşılaşma öncesi, Ankara katliamında ölen 102 kişi için saygı duruşu yapıldı. Saygı duruşunun yapıldığı sırasında tribünlerde yuhalama ve ıslık sesleri yükselmişti. Daha sonra ise tribünlerden “Ya Allah Bismillah Allahuekber” şeklinde slogan atılmıştı. Halkevleri, yaşanan olayla ilgili Konya Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunmuştu.

Savcılık, konuyla ilgili kovuşturmaya gerek olmadığına karar verdi. Konya Cumhuriyet Savcılığı, ilgili takipsizlik kararında, “Ya Allah Bismillah Allahuekber” diyerek tekbir getirilerek atılan sloganı ‘Milli birlik ve beraberliğimizi tehdit eden durumlarda atılan bir slogan’ olarak nitelendirdi…^[58]

xv) İstanbul 32. Ağır Ceza Mahkemesi heyeti tarafından hazırlanan 21 sayfalık gerekçeli kararda yeni “aydın” tanımı yapıldı: “Bu suça ortak olmayacağız” bildirisine imza atarak “Terör örgütü propagandası yapmak” suçundan 1 yıl 3 ay hapis cezasına çarptırılan akademisyen A. A. hakkındaki hükmün gerekçesi açıklandı. Gerekçeli kararda; “Sözde sorumluluk sahibi aydın bir akademisyen olarak ‘Barışa katkısı olsun diye bildiriyi imzaladım’ diyen A.A’nın, aynı mahiyette bir bildiri veya çağrıyı PKK silahlı terör örgütüne karşı yapmayı düşünmemesi ya da düşünmek istememesi aydın, barışçı, demokratik, sorumluluk sahibi ve tarafsız akademisyen kimliği ile hiçbir şekilde bağdaşmadığı tartışmaya yer vermeyecek kadar açıktır” denildi. Ayrıca gerekçeli kararın A.A’nın avukatına ulaşmadan haber ajanslarına servis edilmesi dikkat çekti…^[59]

xvi) İstanbul 37. Ağır Ceza Mahkemesi, ‘Barış İçin Akademisyenler’ bildirisine imza attığı için yargılanan Galatasaray Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Gülsün Güvenli’ye verdiği 1 yıl 2 aylık hapis cezasını ertelerken, “hayatını kaybetmiş bir askerin ailesini ziyaret etmesi” yükümlülüğü getirmişti…^[60]

xvii) İstanbul 37. Ağır Ceza Mahkemesi’nin kararıyla KHK ile kapatılan ÇHD ve Halkın Hukuk Bürosu (HHB) üyesine ceza yağdırılan davanın gerekçeli kararı yazıldı. Soma davasının avukatlığını yapan ve 11 yıl 3 ay hapis cezasına çarptırılan ÇHD Genel Başkanı avukat Selçuk Kozağaçlı ve 18 avukat hakkında yazılan gerekçeli kararda, Berkin Elvan, Dilek Doğan, Hasan Ferit Gedik, Nuriye Gülmen ve Semih Özakça ile Soma katliamının davalarında avukatlık yapılması suçlama konusu yapıldı…^[61]

xviii) Ankara 9. Ağır Ceza Mahkemesi, Yerel Yönetimler Sempozyumu ile KESK-DİSK-TMMOB-TTB’nin düzenlediği mitinglere katılmayı “örgüt üyeliği” sayarak toplamda 121 yıl hapis cezası verdi…^[62]

xix) ODTÜ mezuniyet töreninde daha önce yapılmış bir karikatürü pankart yapıp taşıdıkları için öğrencilere tutuklama kararı veren yargı sistemi, akademisyenleri “Oluk oluk kanınızı akıtacağız” sözleriyle tehdit eden suç örgütü lideri Sedat Peker’i beraat ettirdi…^[63]

xx) Can Dündar’a 6 Mayıs 2016’da Çağlayan’da bulunan İstanbul Adliyesi önündeki silahlı saldırı sonucunu NTV muhabiri Yağız Şenkal’ın yaralanmasına ilişkin davada karar çıktı. İstanbul 28. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görülen duruşmada sanık Murat Şahin’e “Kasten yaralama” suçundan 4 bin 500 TL para cezası verilirken, “Ruhsatsız silah taşımak” suçundan ise sanığa 10 ay hapis ve 500 TL adli para cezası verildi. Sanığa verilen para cezaları ise 20 takside bölündü…^[64]

xxi) İstanbul Cumhuriyet Savcısı Vedat Bilgin, muhabir Kemal Göktaş hakkında işkenceden sanık polisler için işkence mağduru kadına göre da daha az hapis istenmesini “skandal” sözleriyle eleştiren bir haberi nedeniyle dava açtı...^[65]

xxii) İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, 13 Mart 2016’da 35 kişinin yaşamını yitirdiği Ankara Güvenpark’taki bombalı saldırıyı haberleştiren 4 muhabir hakkında yayın yasağını ihlâl ettikleri gerekçesiyle 4.5 yıla kadar hapis istemiyle dava açtı…^[66]

xxiii) Ankara 14. Asliye Ceza Mahkemesi, Yüksel Caddesi’nde 76 yaşındaki Perihan Pulat’ı darp eden Ankara Emniyet Müdürlüğü Güvenlik Şube Müdür Yardımcısı Ekrem Gönül’e 15 ay taksitle verdiği 3 bin TL adli para cezasının gerekçesini açıkladı. 76 yaşındaki Perihan Pulat’ı darp eden polis savunmasında, “Bu tür raporların ideolojik saiklerle ısmarlama olarak hazırlandığını düşünmekteyim,” dedi…^[67]

xxiv) Taksiden indirdiği I.K.’yı ekip aracında 4 saat alıkoyup tecavüz ettiği gerekçesiyle yargılanan polis memuru Şeref Şık hakkında, uygulanan iyi hâl indirimiyle 24 yıl ceza çıktı…^[68]

xxv) Ethem Sarısülük’ü öldüren polis Ahmet Şahbaz’ın 15 bin TL ile cezalandırılması vicdanları bir kez daha yaraladı. Abisi Mustafa Sarısülük kapanan davayı şu ifadelerle değerlendirdi: “Bildiğimiz için çok şaşırmadık ama yine de içimiz bir kez daha yandı… Bu bir ödüldür. Yargıtay, vermiş olduğu bu vahim, tehlikeli kararla, kolluğa, ‘Bundan sonra hak arayana karşı, korkmadan, görevinizi yerine getirin, gerektiğinde silahınızı kullanıp insanları öldürün, ‘hukuk’ arkanızda mesajı verdi. Bunu kurumsallaştırdı”…^[69]

xxvi) Diyarbakır’da 7’si çocuk 13 kişinin öldürüldüğü 28 Mart 2006 olaylarının üzerinden 12 yıl geçmesine rağmen, olayın sorumluları hâlen cezalandırılmadı. O gün öldürülen 8 yaşındaki Enes Ata’nın babası, “Artık benim adaletten hiç umudum kalmadı. Yine de ömrüm yettiği sürece bunun peşini bırakmayacağım,” dedi…^[70]

xxvii) AYM, İzmir’de kaldığı cezaevinde sabah sayımına katılmadığı gerekçesiyle Adem Erden adlı yurttaşın gardiyanlar tarafından darp edilerek sırtında 22 adet sigara söndürülmesine ilişkin davanın 13 yıldır sonuçlandırılmaması üzerine “hak ihlâli” kararı verdi. AYM, 13 yıldır süren yargılamanın makul olmadığını, “kamu görevlilerinden kaynaklanan kötü muamele olaylarına kayıtsız kalındığı görünümü verilmesinin engellenmesi açısından yeterli hız ve özenle yürütülmeyerek etkili bir yargısal tepki verilmediği”ni kaydetti…^[71]

xxviii) Şule Çet davasında cinayet ve cinsel saldırı suçlarından tutuklu olarak yargılanan Çağatay Aksu’nun talebiyle Ekşi Sözlük’teki Şule Çet başlığına erişim engeli getirildi. Mahkeme kararıyla Ekşi Sözlük’teki ilgili başlığa, “Ankara Batı 2. Sulh Ceza Hâkimliği’nin Çağatay Aksu’nun talebi üzerine verdiği 29.05.2019 tarihli kararı uyarınca bu başlıkta yer alan içeriklere erişimin engellenmesine karar verildi” ifadesi eklendi…^[72]

xxiv) Yargı reformu strateji belgesinde hâkim ve savcılara coğrafi teminat getirileceğinin açıklandığı bir dönemde Hâkimler ve Savcılar Kurulu (HSK), adli yargı kararnamesiyle Yargıçlar Sendikası’nın üç üyesini daha sürgün etti…^[73]

 

NİHAYET

 

Ayşe Öğretmen’in dik ve onurlu barışçı duruşu, hepimize, “Mahkemeler, artık eskiden olduğu gibi yalnızca çağımızın sefalet ve yaralarının sergilendiği bir yer, toplumsal düzensizliğimizin hüzünlü kurbanlarının yan yana sergilendikleri bir yer değildir: Buralar aynı zamanda savaşçıların haykırışlarıyla inleyen bir arenadır,” diyen Michel Foucault’nun sözlerini bir kez daha hatırlattı…

Ulpianus’un, “Adalet; onurlu yaşamak, başkasına zarar vermemek, herkese kendine ait olanı vermektir”; Herakleitos’un, “Adaletsizliği bir yangından daha çabuk önlemeliyiz”; Platon’un, “Adaletsizliklerin en büyüğü adil olmayıp adil gibi görünmektir,” uyarıları ışığında adaletin önemini vurguladı…

“Tekçi”liğin ya da Hannah Arendt’in, “Totaliter örgütlerin üst yönetiminde herkes şefin yalan söylediğini bilir. Ama şef kaybederse hepsi kaybedeceğinden susarlar. İlke, şefin yanılmazlığı değil yenilmezliğidir; buna olan inanç biterse totalitarizmin hayal dünyası bir anda çökecek ve gerçek kazanacaktır,” diye tarif ettiği veya Amin Maalouf’un, “Yasak olmayan her şeyin mecburi olduğu rejim!” vurgusuyla betimlediği otoritarizmin insan aklının ve hukukun inkârı açmazına denk düştüğünü gösterdi…

Nihayet Edmund Burke’nin ifadesiyle de, “Kötü yasalar, zulmün en berbat şekli” olduğunu öğretti…

Bertolt Brecht’in, “Haksızlık her yerde ve her zaman olduğu için, haklılığın karakter özelliklerini taşımaya başlar,” diye tarif ettiği karanlıklarda bu kadar da değil!

O bize, yaratıcı ateşlerin, cemrelerin -önce havaya, sonra suya ve toprağa- düştüğünü; baharın âlâmetlerinin belirdiğini; ağaçlar çiçeklendiğini; yeryüzü yeni bir uyanışa hazırlandığını; hasılı unutturulan insan olmak ve kalmak fiilini yani Leonardo da Vinci’nin, “Gözünü bir yıldıza dikmiş kişi, kararını değiştirmez”; Elias Canetti’nin, “Doğru yolu görüp de oradan gitmemek, yüreksizliktir”; Andy Warhol’un, “Zaman hiç bir şeyi değiştirmez, değişimi sağlayan insanlardır”; Hicri İzgören’in, “Rüzgârını yitirme, şarkını söyle. Düşlerin ve sevdaların var unutma, Umudunu yitirme,”^[74] sözlerindeki cüreti ve insan(lar)ın, hakikâte sahip olabilmeleri için, öncelikle kendilerinin hakiki olmaları gerektiğini anımsattı…

Bunlar böyle olduğu için Ayşe Öğretmen’in “suç”(!?) addedilen onurlu duruşunun yanında saf bağladık ve istenilen değişimin sebeplerini yaratmak amacıyla da hâlâ aynı saftayız…

Toparlayalım:

* Ayşe Öğretmen’in fiilinde yargılanmasına neden olacak, suç teşkil edecek bir unsurun söz konusu olmadığı kanaatindeyiz. Ayşe Öğretmen, “çocuklar ölmesin” derken, sağduyu sahibi hiç kimsenin “örgüt propagandası” olarak niteleyemeyeceği son derece insanca bir kaygıyı dile getirmiştir.

* Ayşe Öğretmen’in tepkisi şiddet ya da şiddet çağrısı içermeyen, vicdani bir tepki, bir kardeşlik çağrısıdır. Ve bu çağrıyı TCK kapsamında değerlendirmek, abestir, absürd’dür…

* Ayşe Öğretmen cezalandırılırken, yukarıda örneklerini verdiğimiz üzere, barış imzacısı akademisyenleri tehdit eden Sedat Peker ya da İstanbul Beylikdüzü’nde çok sayıda silah ve örgütsel belge ile ele geçen IŞİD militanlarının aklanması, üstüne üstlük IŞİD’çilere tutuklu kaldıkları süre için tazminat ödenmesi hükmü verilmesi, hukuk sistemindeki çifte standartlılığın açık örneğini teşkil etmektedir. Bu çifte standartlılık sürdükçe yurttaşların hukuka, adalete ve devlete güvenleri tümüyle ortadan kalkacaktır.

* Coğrafyamızda uluslararası hukuk kuruluşlarınca da teyit edilen yargı bağımlılığı, ifade özgürlüğüne yönelik giderek ağırlaşan ihlâller ve yukarıda verdiğimiz somut örneklerin (ve bu metne sığdıramadığımız daha yüzlercesi) açığa çıkardığı hukuk cinayetleri göz önünde bulundurulduğunda, son derece vahim olan bu hukuksuzluk tablosuna bir yeni olumsuzluk eklememek için, bu dava keemlenyekûn sayılmalı, kapatılmalıdır.

* Bu olmayıp da Ayşe Öğretmen’in cezalandırılması cihetine gidilirse, kendi adımıza, onunla aynı cezayı talep ediyoruz. Ve Sibel Özbudun ve Temel Demirer olarak açıklıyoruz ki, “Ayşe Öğretmen’in yanındayız!”

Gereğini bilgilerinize sunarız.

 

13 Haziran 2019 23:48:45, İstanbul.

 

N O T L A R

^[1] Bir TV programına canlı yayında bağlanıp, “Çocuklar ölmesin” diyerek, hepimizin vicdanı olan Ayşe Öğretmen, “terör örgütü propagandası”ndan yargılandı. “Suç”una ortak olduk. Onu mahkûm, bizi beraat etti(rdi)ler. Yeni doğmuş bebesiyle cezaevine girdi. Daha sonra AYM eyleminin “ifade özgürlüğü” kapsamına girdiğine karar verip, mahkûmiyet kararını bozarak, yeniden yargılanmaya hükmetti. 26 Haziran 2019’da Bakırköy 2. Ağır Ceza’da görülen davada Mahkeme Heyeti, adımız duruşma listesinde bulunmasına rağmen ve yine heyetten talep ettiğimiz hâlde bizleri “sanık” olarak kabul etmedi. Ve Ayşe Öğretmen’i beraat ettirdi. (Demek ki “çocuklar ölmesin” demek, suç değilmiş!)

Biz de 26 Haziran 2019 Çarşamba günü saat 09:30’da Bakırköy Adliyesi 2. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki duruşmada için hazırladığımız ortak savunmamızı yapamadık; bu yazı, işte bu belgedir! Kaldıraç Dergi, No:216, Temmuz 2019…

^[2] Sennur Sezer.

^[3] Anayasa Mahkemesi, Diyarbakır’da 2016 yılında telefonla bağlandığı Beyaz Show’da “Çocuklar ölmesin” dediği için yargılanarak, 1 yıl 3 aylık hapis cezasına çarptırılan ve 20 Nisan 2018’de 6 aylık kızı ile birlikte cezaevine konulduktan sonra 4 Mayıs’ta infazı 6 ay ertelenerek tahliye edilen öğretmen Ayşe Çelik hakkında hak ihlâli kararı verdi. AYM, Çelik’e 5.500 TL tazminat ödenmesine karar verdi. (“AYM’den Ayşe Öğretmen İçin Hak İhlâli Kararı”, 9 Mayıs 2019… https://www.birgun.net/haber-detay/aymden-ayse-ogretmen-icin-hak-ihlâli-karari.html)

^[4] “Ayşe Öğretmen Yine Barış Dersi Verdi”, Cumhuriyet, 5 Ekim 2017, s.10.

^[5] Mustafa Çakır, “AYM’den Uyarı: Demokrasi Özgürlükler Rejimidir”, Cumhuriyet, 15 Mart 2019, s.9.

^[6] Hamdi Yaver Aktan, “Özgürlük Lehine Yorum Yapılmalı”, Cumhuriyet, 9 Mart 2019, s.2.

^[7] Prof. Dr. Belgin Erdoğmuş, Hukukta Latince Teknik Terimler Özlü Sözler, 2004.

^[8] “Hukuk, ahlâk, din; bunların hepsi işçi sınıfı için burjuva çıkarlarının arkalarında pusu kurup beklediği burjuva önyargılarıdır.” (Karl Marx.)

^[9] Alican Uludağ, “Sözler Tutulacak mı?”, Cumhuriyet, 1 Haziran 2019, s.9.

^[10] “Fikirlerin Tartışılacağı Yerler Mahkemeler Değildir”, 2 Nisan 2019… http://disk.org.tr/2019/04/fikirlerin-tartisilacagi-yerler-mahkemeler-degildir

^[11] “Her Türk Vatandaşının Görevi!”, Yeni Yaşam, 17 Temmuz 2018, s.5.

^[12] “İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’ya Basın Özgürlüğü Dersi Gibi Karar”, Evrensel, 16 Nisan 2019, s.3.

^[13] “İnsanları edilgen ve itaatkâr kılmanın en zekice yolu kabul edilebilir düşüncenin alanını olabildiğince sınırlamak, ama o alan içinde ‘canlı’ tartışmaların yapılmasını sağlamak, hatta insanları o alan içinde kalmak koşuluyla daha ‘muhalif’ ve ‘eleştirel’ olmaya cesaretlendirmektir. Bu tutum, insanlara düşünce özgürlüğünün var olduğu hissini verirken tartışmalara sistemin koyduğu sınırları dayatır.” (Noam Chomsky.)

^[14] Ali Sirmen, “Bağımlı Yargıda Reform Olamaz”, Cumhuriyet, 4 Haziran 2019, s.4.

^[15] İbrahim Ö. Kaboğlu, “Yargı Eliyle ‘Yargısız İnfaz’…”, Birgün, 28 Şubat 2019, s.9.

^[16] Mehmet Emin Kurnaz, “Ergün Özbudun: Halk, Yargının Bağımsız Olmadığını Biliyor”, Birgün, 12 Mayıs 2019, s.8.

^[17] Ali Eralp, “Hukuk Devletinde Yargı Tarafsız ve Bağımsız Olmalıdır…”, 20 Mart 2019… http://www.guncelmeydan.com/pano/hukuk-devletinde-yargi-tarafsiz-ve-bagimsiz-olmalidir-ali-eralp-t48015.html

^[18] Sinan Tartanoğlu-Canan Coşkun-Seyhan Avşar-Zehra Özdilek, “Hukuk Devletine En Ağır Saldırı”, Cumhuriyet, 14 Ocak 2018, s.11.

^[19] Canan Coşkun, “Durakoğlu: Türkiye Artık Hukuk Devleti Değil”, Cumhuriyet, 6 Eylül 2017, s.12.

^[20] “Eski AYM Başkanı: Maneviyat Diye İktidara Geldiler Ne Hukuk Bıraktılar Ne Ahlâk”, 26 Nisan 2019… http://www.diken.com.tr/eski-aym-baskani-maneviyat-diye-iktidara-geldiler-ne-ahlâk-biraktilar-ne-hukuk/

^[21] İrfan Aktan, “Metin Günday: Yargı Reformu Stratejisi Bir İtirafnamedir”, 2 Haziran 2019… https://www.gazeteduvar.com.tr/yazarlar/2019/06/02/metin-gunday-yargi-reformu-stratejisi-bir-itirafnamedir/

^[22] Berk Çözeli, “Cumhurbaşkanına Hakaret Suçunun Yeni Sistemdeki ‘Gerekliliği’…”, Birgün Pazar, Yıl:15, No:619, 20 Ocak 2019, s.10.

^[23] Rona Aybay, “… ‘Memur’ Yargıçlar”, Av. Teoman Ergül’e Armağan, Türkiye Barolar Birliği Yay., 2017, s.543-568.

^[24] Barış Doster, “Yargı bağımsızlığı ve ‘Memur Yargıçlar’…”, Cumhuriyet, 5 Haziran 2019, s.12.

^[25] Alican Uludağ, “AKP’li Yargı İşbaşı Yapıyor: ‘Buradan Adalet Çıkmaz’…”, Cumhuriyet, 18 Mart 2018, s.4.

^[26] “Danıştay’a ‘Teşkilât’tan Atama”, Birgün, 30 Kasım 2018, s.8.

^[27] Alican Uludağ, “Saray’ın Yargıcı”, Cumhuriyet, 20 Eylül 2018, s.8.

^[28] “Rasim Ozan Kütahyalı Hâkimin Reddini İstedi: Ben AKP’liyim, Hâkim CHP’li”, 10 Mayıs 2019… https://www.gazetefersude.com/rasim-ozan-kutahyali-hâkimin-reddini-istedi-ben-ak-partiliyim-hâkim-chpli-57688/

^[29] Ayn Rand, Hayatın Kaynağı, Çev: Belkıs Dişbudak Çorakçı, Plato Film Yay., 2. Baskı, 2010, s.697.

^[30] “Her şeyin parayla ölçüldüğü bir yerde toplumsal adalet ve rahatlık hiçbir zaman gerçekleşemez. Ama siz aslan payını kötülere bırakan bir toplumda doğru bir yan bulursanız, büyük çoğunluk yoksulluk içinde kıvranırken doymak bilmez bir avuç insana memleketin bütün zenginliklerini sömürten bir devlet mutlu olabilir derseniz o başka.” (Thomas More, Ütopya, çev: Sabahattin Eyyüpoğlu-Vedat Günyol-Mina Urgan, İş Bankası Kültür Yay., 2006, s.34.)

^[31] Ahmet Tulgar, “Nesrin Nas: Türkiye Artık Hukuk ve Normların Dışında”, Yeni Yaşam, 18 Mart 2019, s.10.

^[32] Emre Kongar, “Yargının İntiharı”, Cumhuriyet, 17 Mayıs 2019, s.2.

^[33] Mehmet Ruşen Gültekin, “Yargıda Reform Yaparmış Gibi Davranmak”, Cumhuriyet, 5 Haziran 2019, s.2.

^[34] Fatih Polat, “Yargının Görevi Burun Sürtmek mi?”, Evrensel, 20 Şubat 2019, s.8.

^[35] Hüseyin Özbek, “Arayı Bulurken Yitirilen Adalet”, Cumhuriyet, 31 Mart 2019, s.2.

^[36] Nilgün Cerrahoğlu, “Bir Demet Maydanoz...”, Cumhuriyet, 18 Şubat 2018, s.7.

^[37] “Türkiye’de Hukuk Yok”, Cumhuriyet, 2 Şubat 2018, s.10.

^[38] Nurcan Gökdemir, “Hükümete Göre ‘Şüphesiz Başarı’: 7 Yılda 32 Milyon Avro Tazminat”, Birgün, 10 Mart 2019, s.7.

^[39] “Türkiye’deki Hâkimlerin Verdiği 100 Karardan 62’si Yanlış”, 11 Aralık 2015… https://www.adaletbiz.com/gundem/turkiye-deki-hâkimlerin-verdigi-100-karardan-62-si-yanlis-h21971.html

^[40] “AKP’ye Göre Her 5 Yurttaştan Biri Şüpheli”, 31 Mayıs 2019… https://ilerihaber.org/icerik/akpye-gore-her-5-yurttastan-biri-supheli-98580.html

^[41] “Türkiye’de Tutuklu Öğrenci Sayısı 3 Yılda 25 Kat Arttı”, 6 Haziran 2019… https://ilerihaber.org/icerik/turkiyede-tutuklu-ogrenci-sayisi-3-yilda-25-kat-artti-98848.html

^[42] “Yargıtay Başkanı: 5 Yıl Altı Cezaların İstinafta Kesinleşmesi Hak Kayıplarına Neden Olabilir”, Cumhuriyet, 28 Şubat 2019, s.11.

^[43] Mustafa Mert Bildircin, “4 Milyon Dosyada Fail Meçhul!”, Birgün, 15 Mayıs 2018, s.10.

^[44] Ümit Kardaş, “Hukukun İktidarı İçin”, Cumhuriyet, 20 Şubat 2018, s.12.

^[45] Alican Uludağ, “FETÖ Şüphelisi Eski ÖSYM Başkanı’nın İşaret Ettiği ‘Önemli İsimler’ İfade Tutanağına Girmedi”, Cumhuriyet, 12 Mayıs 2019, s.4.

^[46] Seyhan Avşar, “İşte FETÖ Borsasındaki Rüşvet Çarkı”, Cumhuriyet, 22 Mart 2019, s.12.

^[47] “Terörden Alın, Bırakın”, Cumhuriyet, 2 Mayıs 2019… http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/1372812/Terorden_alin__birakin.html

^[48] Alican Uludağ, “Kâtibi Taciz Eden, Silahla Rehin Alan Hâkime Yer Değiştirme Cezası”, 10 Haziran 2019… http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/1431264/K_tibi_taciz_eden__silahla_rehin_alan_h_kime_yer_degistirme_cezasi.htm

^[49] Zehra Özdilek, “Etek Ölçen Hâkim Görevden Alındı”, Cumhuriyet, 30 Mayıs 2019, s.9.

^[50] “Kendi Davasının Hâkimi Oldu”, 30 Mayıs 2019… https://www.artigercek.com/haberler/kendi-davasinda-hâkim-oldu-iddianameyi-kabul-etti-kendi-davasini-yonetti

^[51] “Kırmızı Bültenle Aranan IŞİD’li 3 Kadına Tahliye”, Birgün, 24 Nisan 2019, s.10.

^[52] “Silahla Yakalanan IŞİD Zanlılarına Beraat”… https://www.gazeteduvar.com.tr/gundem/2019/03/07/silahla-yakalanan-isid-zanlilarina-beraat/

^[53] “IŞİD ve AKP Protestosuna 17’şer Yıl Hapis İstemi”, Evrensel, 8 Şubat 2015, s.6.

^[54] Canan Coşkun, “Dayanışmanın Bedeli 6 Bin TL... Şanar Yurdatapan’ın 1 Yıl 3 Ay Hapis Cezası Ertelendi”, Cumhuriyet, 14 Ocak 2017, s.10.

^[55] “Ömer Ulusoy’un Cezası Düştü”, Cumhuriyet, 15 Aralık 2016, s.15.

^[56] “Gazeteci Demirağ’a Saldıranlar Serbest Bırakıldı”, 13 Mayıs 2019… http://sendika63.org/2019/05/gazeteci-demiraga-saldiranlar-serbest-birakildi-547648/

^[57] “Gazeteci Sabahattin Önkibar’a Saldıranlar Serbest Bırakıldı”, Cumhuriyet, 28 Mayıs 2019, s.12.

^[58] “Savcılık, Milli Maçta Saygı Duruşunu Islıklayanlarla İlgili Kararını Verdi”, Cumhuriyet, 4 Mart 2016, s.7.

^[59] “Mahkeme Yeni ‘Aydın’ Tanımı Yaptı”, Cumhuriyet, 20 Mart 2018, s.8.

^[60] “Akademisyene ‘Şehit Ailesini Ziyaret’ Cezası İptal Edildi”, Evrensel, 13 Şubat 2019, s.2.

^[61] Seyhan Avşar, “ÇHD’lilerin Gerekçeli Kararında Soma’da Avukatlık Yapmak Suç Olarak Gösterildi”, Cumhuriyet, 25 Nisan 2019, s.8.

^[62] “Akademisyen ve Öğrencilere Toplamda 121 Yıl Hapis: Operasyonu Yapan Savcı ve Polisler FETÖ’den İhraç Edildi”, 15 Mart 2019… https://tr.sputniknews.com/turkiye/201903151038225500-baris-icin-akademisyenler-imzacilarina-toplamda-121yil-hapis/

^[63] “Pankarta Tutuklama Sedat Peker’e Beraat”, Birgün, 14 Temmuz 2018, s.7.

^[64] Seyhan Avşar, “Gazeteciye Saldırıya Ödül Gibi Ceza”, Cumhuriyet, 3 Ekim 2018, s.8.

^[65] “İşkence Dosyasına ‘Skandal’ Diyen Gazeteciye Dava”, Evrensel, 5 Kasım 2014, s.13.

^[66] “Katliamı Haber Yapmak Suçmuş”, Cumhuriyet, 6 Ağustos 2016, s.13.

^[67] “76 Yaşındaki Pulat’a Darp: 15 Ay Taksitle Polis Şiddeti”, Cumhuriyet, 8 Şubat 2019, s.12.

^[68] Ayşegül Usta, “Ekip Otosunda Tecavüze İndirim”, 27 Nisan 2019… http://www.hurriyet.com.tr/gundem/ekip-otosunda-tecavuze-indirim-41195682

^[69] Erk Acarer, “Ethem İçin AYM Kararı da Belli: İç Hukuk, ‘Tükenmeden’ Tükendi”, Birgün, 15 Nisan 2019, s.7.

^[70] Deniz Tekin-Rıfat Şahin, “7’si Çocuk 13 Kişiyi Öldürenler 12 Yıldır Cezasız”, Evrensel, 29 Mart 2018, s.8.

^[71] “Darp Edip, Sigara Söndürdüler... Geciken Adalet Uyarısı”, Cumhuriyet, 6 Şubat 2019, s.9.

^[72] “Ekşi Sözlük’teki ‘Şule Çet’ Başlığına Mahkeme Kararıyla Erişim Engeli”, Cumhuriyet, 31 Mayıs 2019, s.3.

^[73] Alican Uludağ, “Yargıçlar Sendikası Üyelerine Yine Sürgün”, Cumhuriyet, 2 Haziran 2019, s.5.

^[74] Hicri İzgören, “Anlamı Kirletmeden”, Yeni Yaşam, 2 Mayıs 2019, s.11.