Yunanistan avro borç anlaşmasını kazandı ama kaybeden demokrasi oldu

 Paul Mason

Gözlemcilerin aktardığına göre, Yunan başbakanın “yoğun bir zihinsel baskı”ya maruz kaldığı dün geceki müzakerelerin ardından, Yunanistan’ı avro içinde tutmak için bir zemin sağlandı. Yunan tarafının elinde bir belge yok ama bazı ayrıntılara sahibiz.

Yunanistan, borç verenleri tarafından talep edilen katı kemer sıkma önlemlerini uygulamak ve 50 milyar avroluk varlığı, satılarak borç ödemek için kullanılacağı özelleştirme fonuna devretmek zorunda kalacak.

Bunun karşılığında 54 milyar avroluk üçüncü bir kurtarma paketi anlaşması, borcun yeniden yapılandırılmasının ele alınacağına dair bir vaat ve yapamayacağı geri ödemeleri finanse etmek için de bir köprü kredi alacak. Başbakan Alexis Tsipras’ın, burnundan soluyan destekçilerine karşı zevahiri kurtarmasını sağlayacak olan bunlar; bir de Avrupa Merkez Bankası acil borç planı kapsamında bankaların açılacak olması.

Mevzunun Yunan sokaklarına nasıl yansıdığını merak ediyorsanız, muhafazakar bir tabloid gazete olan Dimokratia’nın manşetine bakın: “Yunanistan Auschwitz’de: Schauble bir avro bölgesi holokostu peşinde.”

Dün akşam avro bölgesi liderleri Yunanistan’a hükümetin ekonomi üzerinde sahip olduğu kontrolün tüm izlerini silen ve Ocak ayında yüzde 36 ile seçildiğinden beri parlamentodan geçirdiği tüm yasaları olmamışa çeviren bir ültimatom verdiler.

Yunanlar sövüp sayarken ve #ThisIsACoup heştegi dünya çapında trend olurken, Tsipras ve ekibi müzakeredeydi. Anlaşmayı parlamentodan geçirebilme şanslarının olması için, IMF’nin müdahil olmasından kurtulmaları, yabancı denetimli özelleştirme fonuna direnmeleri, borcun yeniden ele alınacağına ve Avrupa Merkez Bankası’nın Yunan bankalarına acil borç musluğunu açacağına dair taahhüt almaları gerektiğini biliyorlardı.

Dün gece, bunlar olmadan kemer sıkma önlemlerinin parlamentodan geçme şansı olmadığını söylemiştim. Bu sabah görünen o ki bu önlemlerin her birinde bir etrafından dolanma söz konusu: özelleştirme fonu Lüksemburg’da değil Atina’da kalıyor; IMF halen müdahil fakat sesi kesilmiş olacak; borcun yeniden yapılandırılması var ama belirsiz.

Bu yüzden bunun geçebileceğinden hala emin değilim.

Sonraki adımda ne olacağını anlamak için öncelikle şunun anlaşılması gerek: Yunan merkez ve muhafazalar sağı, Ocak seçimlerindeki ve Haziran referandumundaki yenilgisinden öylesine bozguna uğradı ki, iktidarı devralması mümkün değil.

Ancak Tsipras liderliğinde bir parlamento çoğunluğu mümkün.

Partisindeki isyan iki yönden geliyor: liderleri Panayotis Lafazanis Cumartesi günkü parlamento oylamasında çekimser kalan ve ileriki günlerde çekilmesi olası olan Sol Platform’un solu ve gayri resmi olarak 53 grubu olarak bilinen ve milletvekilleri Cumartesi günü evet oyu verse de daha fazla ileri gidemeyecek olan daha organik sol.

Syriza gazetesi Avgi ise partinin müzakerelere girme yaklaşımını ayrıntılı bir şekilde açıkladı: iktidarda kalmaları için müzakerelerin sonucunu kabul etmeli ve bu yönde oy vermeliler çünkü hükümetin AB tarafından devrilmesi kabul edilemez (aynı zamanda, mevcut parlamento aritmetiği düşünüldüğünde mümkün de değil).

Avro bölgesi dün akşam bir eşiğe geldi; itibarını ve birliğini bu eşikten kurtarıp kurtaramayacağını kesin olarak ancak ileride görebileceğiz.

Avrupa’nın büyük güçleri, küçük bir ülkenin mikro yasalarını değiştirme konusunda iştahlı olduklarını gösterdiler: fırıncılık düzenlemeleri, devlet televizyonunun finansmanı, neyin nasıl özelleştirileceği… İster avro içinde, isterse dışında olsun, birçok küçük ülke ve bölge, bundan – ve Almanya’nın, hükümetin kendi milletvekillerinin yarısını hiçe sayarak, çorbaya son dakikada bir Grexit seçeneğini atabilme cüretinden – uzun vadede olumsuz dersler çıkaracak.

Artık AB’deki her ülkenin, ya mali politika ya da Brüksel ve Frankfurt’un hakimiyet kurduğu diğer meseleler üzerinden aynı muameleye maruz kalmamak için planlar yapması mantıklı.

Başka tarihsel fiyaskolarla birçok paralellik kurulabilir: Barış anlaşmasının Çekler feda edilerek yapıldığı Münih (1938) veya kreditörlerin paralarını aldıkları ama bunun sonucunda on yıl sonra Alman demokrasisinin, bundan çok önce de kendi birliklerinin çökmesine sebep oldukları Versailles (1919).

Ancak geçmişin fiyaskoları farklıydı. Bunlar ne istediğini bilen ama hesap hatası yapan insanlar, devlet adamları eliyle yaratılmıştı. Dün gece Avrupa’yı yönetenlerin ne istediğini anlamak ise zor.

Dünya çapında bir itibar felaketi elde ettikleri söylenebilir: net bir seçim zaferiyle iktidara gelmiş solcu bir hükümetin ezilmesi, yüzde 61’lik bir referandum sonucu ile adeta alay edilmesi. Çatışmaların önüne geçmek ve sosyal adalet sağlamak amacıyla kurulan bir proje olan AB, kendisini acımasız bir finansal mantığın taşıyıcısından ibaret bir duruma dönüştürdü.

Sıradan insanlar, olan biteni anlamak için yeterli finans bilgisine sahip değil: tahviller, kesintiler ve para birimi mekanizmaları onlara uzak kavramlar. Ama demokrasi değil. Dünya üzerinde akıllı telefonu olan herkes demokrasiye dün gece ne olduğunu biliyor.

Serap çevirdi