Bab, Rakka ve Musul hayali

M.Ali Çelebi

ABD’de Kasım 2016 başkanlık seçimi yaklaştıkça telaş arttı. Demokratlar Hillary Clinton’a kazandırmak isterken, Cumhuriyetçi Donald Trump başabaş noktasına geldi. Cumhuriyetçilerin, Obama’nın Suriye’de ipleri Rusya Lideri Putin’e kaptırdığı yönünde geliştirdikleri algıyı kırmak için seçim öncesi Musul ve Rakka operasyonuna bel bağlandı. Bu minvalde ABD Gen. Bşk. Joseph Dunford, Dış. Bk. Yard. Tony Blinken, IŞİD’e Karşı Koalisyon Özel Temsilcisi Brett McGurk, Ortadoğu-Kuzey Afrika’daki çatışma bölgelerindeki güçlerini koordine eden ABD Merkez Kuvvetler Komutanı (CENTCOM) General Joseph Votel gibi isimler farklı zamanlarda aralarında dağılım yapıp Rojava, Hewler, Bağdat, Ankara, Hırvatistan-Split gibi yerlerde pazarlıklara oturdu. AKP, ABD’den YPG ile koordinasyona son vermesini, Minbic Askeri Meclis içindeki Arap tugaylarını koparıp ÖSO’ya yönlendirmesini istedi. Rusya Genelkurmay Başkanı Orgeneral Valeriy Gerasimov, İran Dışişleri Bakanı Zarif de, Ankara’da görüşmelerde bulundu. Gerçekten seçimler öncesi Musul ve Rakka’ya operasyon yapılır mı? Zaman zaman hava operasyonu yapılıyor. Kastettiğimiz kentleri IŞİD’den almaya dönük sistematik kara ve hava harekatı…

Öncelikle Suriye ve Rojava’daki panoramaya bakalım…

Hercümerçin arttığı Suriye’de denklemde dört ana eksen bulunuyor: ABD-AB, Rusya-İran-Şam, Suudi-Türkiye-Katar, Rojava bileşenleri. İç savaştan sonra hangi eksen öne çıksa diğer bloklar harekete geçti, yeni ve daha etkili silah-takviyelerde durumu dengelemeye çalıştı. Bu Cerablus Fırat Kalkanı Harekatı’na ve Halep’e ağır bombardımana kadar geldi.

Cerablus’un 24 Ağustos’ta, El Rai’nin (Çobanbey) 3 Eylül’de alındığı Fırat Kalkanı Operasyonu kaosu derinleştirdi. El Rai alındıktan bir gün sonra liderler Çin’de buluşuyordu. 4-5 Eylül 2016’da Çin’in Hangzhou kentinde yapılan G-20 Zirvesi sırasında Cumhurbaşkanı Erdoğan görüştüğü Putin ile Halep pazarlığı yaptı. Putin, Türkiye’nin desteklediği ÖSO gruplarının Cerablus’a karşılık Halep’i boşaltmasını istiyordu. Erdoğan görüştüğü Obama ile de Rakka pazarlığı yaptı. Erdoğan, YPG’ye desteği keserse ABD’nin piyade olarak TSK ve ÖSO’yu IŞİD elindeki Rakka’ya operasyon için kullanabileceğini önerecekti.

Ezaz ile Mare arasındaki Dabık, Qabbasin, Arima, bir bölümü IŞİD’in bir bölümü ÖSO’nun elinde olan Mare gerçeği varken Bab’a nasıl gidilecek. Dabık ve Bab’ı IŞİD, Cerablus gibi bırakacak mıydı. Rojava güçleri Minbic’i alında IŞİD’in Cerablus’ta takati düşmüştü. IŞİD’lilerin bazıları ÖSO’ya katıldı diğerleri çatışmadan Cerablus’u boşaltıp çevreye çekilmişti. Çünkü IŞİD, Minbic sonrası, YPG-HSD’nin Cerablus’u da alacağı paniğine kapılmıştı. IŞİD, YPG alacağına ÖSO’ya bırakmayı seçmişti. IŞİD, TSK-ÖSO karşısında kayıplar vererek çekilmektense terketmeyi tercih etmişti. Türkiye, ÖSO’yu Minbic’i de YPG’nin elinden alma sözüyle motive ediyordu. IŞİD, ÖSO ile YPG’yi çatıştırmak Arap-Kürt savaşına vesile olmayı hedefliyordu. Ayrıca, Cerablus harekatına destek veren Putin, iş Halep’i tehdit boyutuna vardığında gözünün yaşına bakmazdı. Yani, Rusya, TSK-ÖSO’nun Bab’a girmesine izin çıkarmaz. Halep’te dehşet saçan bombardıman bunu göstermiyor mu?

Halep’teki dehşete Ankara sessiz kalırken

Fırat Kalkanı sürerken ABD ve Rusya maddelerini gizledikleri bir anlaşma yapmışlardı. Bu anlaşma çerçevesinde Kurban Bayramı vesile yapılı gün batımında Suriye geneli için bir haftalık ateşkes başlatıldı. (12 Eylül 2016) IŞİD ve Fetih El Şam Cephesi (El Nusra) ateşkes kapsamı dışında tutuldu. Suriye, Halep’e yardım konvoylarına izin vermedi. Defalarca ihlal edilen ateşkes bozuldu. 17 Eylül akşamı Der Zor’da havaalanı yakınındaki Suriye askeri üssü IŞİD tarafından kuşatılınca Rusya koordinat verdi. Irak’tan kalkan koalisyon uçakları (ABD, Avustralya ve Danimarka uçakları ve İngiltere İHA’sı) orduyu vurdu. Onlarca Suriye askeri öldü.

Taraflar birbirine sert çıkıştı. ABD, yanlışlıkla vurduğunu söylese de bu bir gözdağıydı. ABD benzer gözdağını Rusya-Çin blokuna 1999’da Çin’in Belgrad Büyükelçiliği’ni vurarak vermişti. Suriye ordusu Halep’te 18 Eylül’de bombardıman başlattı ve ordu bir gün sonra da ateşkesin bitişini ilan etti. Açıklamanın hemen ardından Halep’te BM’ye ait yardım konvoyuna saldırıda onlarca görevli öldü. Peşisıra Halep ile İdlib’de evlerde, hastanelerde dehşet görüntüler çıktı. Enkazdan çocuklar çıkarılıyordu. Erdoğan, Putin’i kızdırmamak için Halep’teki katliamlar olurken suspus kaldı. Hem Der Zor hem Halep saldırıları sonrası acil toplanırken, görüntü kurtarılmaya çalışıldı. ABD, Rusya’nın Halep’teki bombardımanlarının “barbarlık”, İngiltere ve BM Genel Sekreteri Ban ki Moon “savaş suçu” olduğunu söylüyordu. Karşılıklı manevralar gösterdi ki Halep kanamaya devam edecek. Kimse tek başına Halep’e hakim olmaz. Türkiye de vazgeçmediği için Rusya yoğun bombardıman yaptı, dolaylı olarak da Halep’i Arap coğrafyasına geçiş kapısı yapmak isteyen, Körfez petrol-gazını bu alandan çekmek isteyen AKP siyasetini kırbaçlamış oldu.

Rakka’da öteleme, Suriye’nin çakrası

Musul ve Rakka’ya geçelim… Öyle bir hava yaratıldı ki sanki birkaç hafta içinde Musul ve Rakka operasyonları başlatılacakmış gibi.

Gerçek şu ki ABD, Rusya’ya ipleri kaptırma görüntüsü vermemek, Rojava ve Türkiye arasında dengeleyici olmak, iki tarafın da kendisinin kapısını çalmasını sağlamak için Cerablus operasyonuna izin verince Rakka operasyonunu riske etmiş oldu. Rojava bileşenleri, El Bab hattındaki IŞİD tehdidini bertaraf etmeden Rakka operasyonu olmaz. AKP, 1. Dünya Savaşı’nda Almanya emrine verilen ordu gibi “TSK emrinizde” demiş olsa da ABD seçimi öncesi hayal…

Fetih El Şam, Ahrar’uş Şam, Feylak’uş Şam, Nureddin Zengi Tugayı gibi El Kaide ile akrabalığı olan aynı ayardaki örgütlerle de Rakka’ya gidilemez.  Cerablus çevresinde demografik yapıyla oynamalar nedeniyle Türkmen gruplar ile Arap gruplar arası çatışmalar kaçınılmaz.

IŞİD’in Cerablus, El Rai çevresindeki ÖSO şemsiyeli Fetih Ordusu gruplarına sert saldırıları, Türkiye’de ciddi IŞİD saldırıları yaşanabilir. Cerablus’ta ÖSO’ya katılmayıp çevreye dağılan IŞİD, Dabık, Bab ve Rakka’yı savaşmadan terketmez. Musul’a ise ABD seçimleri öncesi harekat başlatılabilir. Ancak, seçim öncesi sonuç alınamaz. Çünkü tam mutabakat sağlanmadan başlarsa Sünni Araplar, Şiiler, Kürtler, Türkmenler, İran, Türkiye gibi aktörler arası çıkar çatışmaları harekata sekte vurup, harekat süresini uzatır. Çözüm, Suriye’nin çakrası olan Rojavalar yaratmakta geçiyor.