'Şanssız' Bir Kapitalistin Hikayesi;

Martin Shkreli

Martin Shkreli kamuoyunda ilk olarak Daraprim adlı ilacın fiyatını bir gecede 55 katına çıkaran adam olarak tanındı. Daraprim Nobel ödüllü bilim insanı Gertrude Elion tarafından sıtmayla mücadele için keşfedildi ve AIDS hastalarının enfeksiyonlara karşı kullandığı bir ilaç olarak 1953’den beri kullanımdaydı. Amerika Birleşik Devletleri’nin patent yasalarındaki bir boşluktan dolayı ilacın patenti Martin Shkreli’nin sahibi olduğu Turing ilaç şirketi tarafından satın alındı ve küçük bir grup hastanın ihtiyacı olduğu bu ilacın fiyatı bir gecede 55 katına çıkarıldı. Martin Shkreli’nin kötü şöhreti böyle başladı.

Kamuoyundan gelen geniş tepkilere rağmen şirket ilacın fiyatını düşürmeyi reddetti ve aslen bir Wall Street borsacısı olan Shkreli kendisini savunmak için halkla ilişkiler firmalarıyla anlaştı.

Shkreli’ye karşı geniş tepkilere rağmen olay bu tür fiyat artışlarının ilaç şirketleri için istisna değil kural olduğunu; ilaç şirketlerinin kârlarını arttırmak için yasal düzenlemelerdeki boşluklardan her şekilde faydalandıklarını da ortaya çıkarmış oldu. Buna Shrikeli’nin bir mensubu olduğu ve 2008’de başlayan küresel krizden sorumlu tutulan Wall Street yatırımcılarının kazançları için neleri göze aldıklarını da eklersek durumun vahameti gözler önüne serilmiş oluyor.

Shkreli’nin tutuklanması ise ilaç fiyatlarının artışıyla ilgili değil;  Wall Street’te fon yönettiği zamanlardan kalma bir sahtekarlık dosyası. Suçlamalara göre Shkreli sahibi olduğu bir şirketin borçlarını kapatmak için başka bir şirketten para aktarmış ve yatırımcıları kandırmış. Shkreli dolandırıcılık suçundan ceza alsa bile hayati öneme sahip bir ilacın insanlara ulaşmasını engellenmesinden paçayı sıyırmış olacak. Bu da Shkreli’nin arkasından gelen bir çok yatırımcı aynı yöntemlerle kâr hırslarını doyurmaya devam edecek demek.