TOPLUM PSİKOLOJİSİNDEKİ DEĞİŞİM

Karl Marx’ın, “İnsanlığın soyluluğu, çalışma ile sertleşmiş çehrelerde parlar,”^[172] sözleriyle betimlenmesi mümkün olan Sarı Yelekliler ile -küresel düzeyde- toplum psikolojisi değişti; daha da değişecek…

“Birçok dükkân, özellikle küçük yerler, ‘sunta önlemi’ni almamışlardı. Bir kafe sahibi kendisiyle yapılan röportajda, ‘Siz dükkânınızın önüne barikat kurmayacak mısınız’ sorusuna ‘Ben ne kuracağım. Macron kendi önüne barikat kursun, gösteriler ona karşı’ diye cevap verdiğini anlatıyordu,”^[173] olgusu buna önemli bir örnektir.

Ayrıca ‘Handelsblatt’ gazetesindeki “Macron’un Yaşadıkları Avrupa’ya Korkuyu Öğretmeli” başlıklı yazısında Thomas Hanke’nin aktardıkları gibi: “Fransız kentlerinde bina duvarlarında enteresan çağrılar okunuyor. ‘Giyotinleri getirin!’, hatta ‘Macron’un kafasını uçurun!’ Ve ahlâklı aile babaları, ‘İster seçilmiş olsun ister olmasın, o bizim başkanımız değil’ diye bağırıyorlar.”^[174]

Fransa’da hiçbir şey eskisi gibi olmayacak… Fransa’da yapılan bir anket, toplumsal eğilimlerin radikal değişimler gösterdiğini ortaya koyuyor.^[175]

Sarı Yelekliler’in sokakları fethettiği Fransa’daki bir kamuoyu anketi, toplumun önemli bir dönüşüm içinde olduğunu gösterdi.

Ankete göre Fransızların yüzde 70’i demokrasinin iyi çalıştığına inanmıyor. Sadece yüzde 11’i politik partilere güven duyuyor. Ve yine sadece yüzde 24’ü medyaya inanıyor.

Bloomberg’de yer alan anket sonuçlarına göre, Sarı Yelekliler isyanı ile birlikte daha yakından gözlenen bir durum da kendini açığa vuruyor. Gençlerin yüzde 63’ü büyük bir çaplı isyanın parçası olmaya hazır olduğunu söylüyor.^[176]

Nâzım Hikmet’in, “Pişman değilim yaşadıklarımdan,/ öfkem belki de yaşayamadıklarımdan,” dizelerini anımsatan koordinatlarda Sarı Yelekliler ile ok yaydan çıktı; denizler dalgalanmadan da durulmayacağa benziyor artık.

İyi de; “Radikal solun ağır bastığı bu hareket devrimci bir mecraya girebilir mi? Bunun kolay olabileceğini herhâlde kimse söyleyemez. Başta gelen neden de kuşkusuz Sarı Yeleklilerin örgütsüz, programsız ve lidersiz olmalarıdır. Sosyolog Edgar Morin’in dediği gibi ‘Başlangıçta hareketin başarısını sağlayan bu unsurlar, sonunda onu yenilgiye sürükleme riski taşımaktadır’...”^[177]

 

27 Aralık 2018 12:42:11, İstanbul.

 

N O T L A R

^[1] Kaldıraç, No:210, Ocak 2019…

^[2] Pierre Bourdieu.

^[3] Mehmet Tanlı, “Varlık İçinde Yokluğa Karşı Ayaklanan Sarı Yelekliler Fitili Ateşlediler”, 19 Aralık 2018… http://www.avrupa-postasi.com/varlik-icinde-yokluga-karsi-ayaklanan-sari-yelekliler-fitili-ateslediler-makale,2265.html

^[4] Soli Özel, “… ‘Kitlenin Ahlâki Ekonomisi’ Olarak Sarı Yelekliler”, 16 Aralık 2018… http://t24.com.tr/yazarlar/soli-ozel/kitlenin-ahlaki-ekonomisi-ve-sari-yelekliler,21080

^[5] Meryem Koray, “Dünya Ahvali ‘Sarı Yelekliler’in’ Düşündürdükleri-1…”, Birgün, 7 Aralık 2018, s.8.

^[6] Ergin Yıldızoğlu, “Tehlikenin Farkında mısınız?”, 10 Aralık 2018… http://www.cumhuriyet.com.tr/koseyazisi/1165103/Tehlikenin_farkinda_misiniz_.html

^[7] Mine G. Kırıkkanat, “Sarı Yelekli İsyanı”, Cumhuriyet, 9 Aralık 2018, s.16.

^[8] Erich Fromm, İtaatsizlik Üzerine-Özgürlük Neden Otoriteye ‘Hayır’ Demektir?, Çev: Nurdan Soysal, Say Yay., 2014.

^[9] Karl Marx, Louis Bonaparte’ın 18 Brumaire’i, Çev: Sevim Belli, Sol Yay., 1966.

^[10] “Geçmişe herhangi bir referansı olmayan ve büyük ölçüde kendiliğinden özellikler taşıyan yığınsal hareketlenmeler (bünyesindeki sağ ve sol birlikte) bugünü, zamanımızı yaşarken, gene sağda olsun solda olsun belirli bir formasyona, tarih bilgisine sahip olanlar, günümüzü hep geçmişe referansla ve geçmişin mercekleriyle anlamlandırma çabasındadır… Başka bir deyişle, kitlesel ve kendiliğinden olanın ‘üzerine çöken’, güncelden başka hiçbir şey yoktur; buna karşılık teorisiyle XIX. yüzyıl, pratikleriyle de XX. yüzyıl, günümüzde tarih bilgisine (‘bilincine’ değil, o başka bir şey) sahip olanların ‘üzerine çökmüş’ durumdadır…” (Metin Çulhaoğlu, “Sarı Yelekliler, Sovyetler ve Bolşevikler”, 8 Aralık 2018… https://ilerihaber.org/yazar/sari-yelekliler-sovyetler-ve-bolsevikler-92029.html)

^[11] “Çok sayıda yorumcu, Sarı Yelekliler olayını 1789 Fransız ihtilaline dayandırmaktadır, ama az da olsa bazı Fransız tarihçiler bu olayı daha da geriye götürerek, Orta çağ’da, 1358 yılında Jakri (Jacquerie) olayına benzetmektedir. Olay, Paris bölgesin de köylülerin kendilerinin haklarını gasp eden zenginlerin Şatolarına yaptığı saldırılardır. Sosyal, politik ve ekonomik olayların şekil ve içerik olarak birbirlerine benzemesi olağandır. Ancak, olayların analizlerin de zamanın koşullarını ve ruhunu da dikkate almak gerekir. Avrupa beşeri tarihinde, Sosyal, ekonomik ve politik olaylar daha çok Fransa ve İngiltere de görülmektedir. Bu iki halkın, hak arama geleneği, protesto ruhu ve eylem pratiği diğer halklara göre daha fazladır ve dünyaya örnek olmuştur. Sarı Yelekliler olayı da tarihte yerini alacak ve yeni nesillere örnek oluşturacaktır.” (Nurzen Amuran, “Gazi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Haydar Çakmak: Sarı Yelekliler Yeni Nesillere Örnek Oluşturacak”, 16 Aralık 2018… https://odatv.com/sari-yelekliler-yeni-nesillere-ornek-olusturacak-16121813.html)

^[12] Abel Mestre, “Sarı Yelekliler: Herkes Kendi Devrimini İstiyor”, Le Monde… https://www.lemonde.fr/societe/article/2018/12/09/gilets-jaunes-chacun-cherche-sa-revolution_5394708_3224.html

^[13] Mine G. Kırıkkanat, “Sarı Yelekli İsyanı”, Cumhuriyet, 9 Aralık 2018, s.16.

^[14] “Zamdan İstifaya Sarı Yelekliler İsyanı”, Yeni Yaşam, 10 Aralık 2018, s.9.

^[15] Mustafa Balbay, “68’in 50 Yılında Fransa!”, Cumhuriyet, 11 Aralık 2018, s.9.

^[16] İklim Öngel, “Macron’la Birlikte Avrupa’da Korkuyor”, Cumhuriyet, 10 Aralık 2018, s.9.

^[17] Sigmund Freud, Psikanalize Giriş Dersleri, Çev: Selçuk Budak, Öteki Yay., 6. baskı, 2016.

^[18] “Fransa’da On Binleri Polis Şiddeti ve Gözaltı Karşıladı”, 9 Aralık 2018… https://www.birgun.net/haber-detay/fransa-da-on-binleri-polis-siddeti-ve-gozalti-karsiladi-hayatta-kalmak-degil-yasamak-istiyoruz-239530.html

^[19] Sinan Reis, “Tüm Yönleriyle Sarı Yelekliler”, 13 Aralık 2018… https://www.halimiz.com/tum-yonleriyle-sari-yelekliler/

^[20] Ürün Güner, “Fransa’da Söz de Sokaklar da Halkın”, 13 Aralık 2018… https://www.halimiz.com/fransada-soz-de-sokaklar-da-halkin/

^[21] H. Selim Açan, “Ayağımızı Yere Bas(a)mamak”, 29 Kasım 2018… https://gazete.alinteri1.org/ayagimizi-yere-basamamak

^[22] “Sarı Yelekliler Her İki Sınıfı da Yeniden Düşünmeye Zorluyor”, 11 Aralık 2018… http://devrimciproletarya.net/sari-yelekliler-her-iki-sinifi-da-yeniden-dusunmeye-zorluyor/

^[23] Sungur Savran, “Sarı Yeleklilerin Dersi: Tek Yol Devrim!”, 8 Aralık 2018… https://gercekgazetesi.net/uluslararasi/sari-yeleklilerin-dersi-tek-yol-devrim?

^[24] “Fransa’da İsyan Büyüyor”, Yeni Yaşam, 8 Aralık 2018, s.9.

^[25] “Kırıntı Değil Ekmeğin Tamamı”, Birgün, 8 Aralık 2018, s.5.

^[26] BBC, “France Yellow Vest Protests: Macron Promises Wage Rise”, 10 Aralık 2018.

^[27] “Fransa’da Yelekler Elden Ele!”, Evrensel, 8 Aralık 2018, s.10.

^[28] Ceren Çıplak Drillat-Süleyman Tosunoğlu, “Macron’un Fransa’sı Halkın Fransa’sına Karşı”, Cumhuriyet, 9 Aralık 2018, s.11.

^[29] “Yoksulluğa karşı mücadele etmek amacıyla kurulan Oxfam adlı uluslararası araştırma kurumunun 2018 yılı raporuna göre, dünyadaki refahın yüzde 82’si nüfusun yüzde 1’inin elindedir. Sınıflar arası uçurumun bu kadar derin yaşandığı bir dünyada güvenliğin, huzurun ve barışın sağlanması olanaklı değildir.” (Örsan K. Öymen, “Fransa’nın Düşündürdükleri”, Cumhuriyet, 10 Aralık 2018, s.9.)

^[30] Arzu Torun, “Fransa’da Sarı Yelekliler İsyanı”, 3 Aralık 2018… https://noktahaberyorum.com/fransada-sari-yelekliler-isyani-arzu-torun.html

^[31] Fatih Kıyman, “Anne Sabourin: Toplumun En Görünmeyen Kesimi Sesini Yükseltti”, 9 Aralık 2018… https://www.birgun.net/haber-detay/toplumun-en-gorunmeyen-kesimi-sesini-yukseltti-239529.html

^[32] Fransa’daki Renaissance Ouvriere Révolutionnaire (ROR)’ göre, “İşçi sendikalarının ve özel olarak da CGT’nin eylemlere karşı husumet tavrı ise yerini bir çeşit rekabete bıraktı. İlk iki hafta eylemleri eleştirmekle yetinen CGT, 1 Aralık’ta, Sarı Yeleklilere alternatif olarak, République (Cumhuriyet) Meydanı’nda kendi eylem çağrısını yaptı. Aynı gün Sarı Yelekliler eyleminin polisle yoğun ve sert bir fiziksel mücadeleye tanık olması sonrasında ise CGT, 6 sendika konfederasyonu ile birlikte eylemcilerin şiddetini eleştiren ve ‘toplumsal diyalog’ talep eden bir çağrı yayınladı. Fakat belirtilmesi gereken nokta, CGT liderliğinin, bu mücadele kaçkını pozisyonda ısrarcı olurken tabanının kontrolünü gitgide yitirmesi. 1 Aralık’ta CGT eylemine, alışılmadık düzeyde düşük bir katılımla yaklaşık 2 bin kişi gelirken, birçok CGT militanı Sarı Yelekliler eyleminde, özellikle de demiryolu işçileri etrafında oluşan kortejde yer aldı. CGT’nin ‘toplumsal diyalog’ açıklamasını ise, CGT’nin kimya sektöründeki sendikası ‘hareketin sırtına saplanmış bir hançer’ olarak niteleyerek, açıklamayı desteklemediğini belirtti. Henüz Orléans gibi birkaç şehirle sınırlı kalsa da, Sarı Yelekliler ve CGT eylemlerinin birleştiği durumlar da yavaş yavaş ortaya çıkmaya başladı.” (Salih Nerimanoğlu, “Dört Hafta, İki Yumruk: Sarı Yelekliler Daha Yeni Başlıyor”, 14 Aralık 2018… https://gercekgazetesi.net/uluslararasi/dort-hafta-iki-yumruk-sari-yelekliler-daha-yeni-basliyor)

^[33] Ragıp Duran, “Kral Macron’un Beti Benzi Sapsarı”, 10 Aralık 2018… https://www.artigercek.com/yazarlar/ragipduran/kral-macron-un-beti-benzi-sapsari

^[34] Robert Hunzıker, “Sarı Yelekliler’den Sonra Sırada Ne Var?”, 17 Aralık 2018… https://www.birgun.net/haber-detay/sari-yelekliler-den-sonra-sirada-ne-var-240455.html

^[35] #giletsjaunes #act4 #round4 #yellowwests #france #paris #sarıyelekliler

^[36] Thierry Meyssan, “Batı Kendi Çocuklarını Nasıl Yiyip Yutuyor?”, 9 Aralık 2018… http://intizar.web.tr/alintilar/haber/7330/bati-kendi-cocuklarini-nasil-yiyip-yutuyor

^[37] Ceren Çıplak Drillat-Süleyman Tosunoğlu, “Macron’un Fransa’sı Halkın Fransa’sına Karşı”, Cumhuriyet, 9 Aralık 2018, s.11.

^[38] Özlem Yüzüak, “Sarı Yelekliler ve Ötesi…”, Cumhuriyet, 7 Aralık 2018, s.11.

^[39] Ali Sirmen, “Çanlar Kimin İçin Çalıyor?”, Cumhuriyet, 11 Aralık 2018, s.4.

^[40] Ercüment Akdeniz, “Sarı Yeleklerin Kırmızı Yeleklilerle İmtihanı”, Evrensel, 9 Aralık 2018, s.7.

^[41] Ahmet İnsel, “Sarı Yelekle İfade Edilen Hınç ve Öfke”, Birikim Dergisi, 4 Aralık 2018… http://www.birikimdergisi.com/haftalik/9235/sari-yelekle-ifade-edilen-hinc-ve-ofke?

^[42] Abdulmelik Ş. Bekir, “İflas Eden Sistemin Mezar Kazıcıları: Sarı Yelekliler”, 10 Aralık 2018… http://gazetekarinca.com/2018/12/iflas-eden-sistemin-mezar-kazicilari-sari-yelekliler-abdulmelik-s-bekir

^[43] Serdar Kazak, “Fransa’da İsyan!”, 28 Kasım 2018… http://gazete.red/fransada-isyan/#comment-2984

^[44] Mahmut Hamsici, “Sarı Yelekliler İsyanı: ‘Küçük İnsanlar’ Macron’a Nasıl Geri Adım Attırdı?”, 12 Aralık 2018… http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/dunya/1167332/

^[45] “Fransa’daki Sarı Yelekliler Hareketi: Sınıfsal Yapı ve Siyasal Eğilimleri Nedir?”, 15 Aralık 2018… https://www.politez.com/detail/politez-/9246/fransadaki-sari-yelekliler-hareketi-sinifsal-yapi-ve-siyasal-egilimleri-nedir

^[46] Onur Öncü, “Jalal Haddad: Sarı Yelekliler Kimler?”, https://ozguruz1.org/tr/2018/12/14/iktidar-artik-onlara-seslenmiyor-sessiz-cogunlugun-onlara-destegini-cekmesini-bekliyor/

^[47] Le Monde, 12 Aralık 2018.

^[48] Taner Timur, “Sarı Yelekliler ve Dip Dalgası”, 16 Aralık 2018… https://www.birgun.net/haber-detay/sari-yelekliler-ve-dip-dalgasi-240356.html

^[49] “Fransa’da Dinmeyen Öfke”, 10 Aralık 2018… https://www.gazetepatika8.com/fransada-dinmeyen-ofke-27450.html

^[50] Ahmet Cengiz, “Fransa’dan Öğreneceklerimiz…”, Evrensel, 9 Aralık 2018, s.8.

^[51] Tarık Şengül, “Sarının Makûs Talihini Yenmek!”, Birgün, 8 Aralık 2018, s.5.

^[52] “Peki, Sarı Yelekliler arasında Le Pen’in ‘Ulusal Cephe’sine eğilimli kişilerin olması ve bunun belirli röportajlarla kanıtlanmasına ne denecek? Olağan mı bu? ‘Solculuk’u insan hakları ve laisizm savunuculuğuyla sınırlama eğiliminde olan ve tanımladıklarına uygun ‘saf sol’ arayan elitist liberal solcular sınıf mücadelesinin yerine solculuğu geçirir ve kafalarındaki tanıma uymayan eylemleri ilerici saymazlar. Bir sarı yelekli eylemci sağcı fikirler dile getirdi mi, bitmiştir, eylem desteklenebilir olmaktan çıkar!

Oysa fazla geriye değil, iş kolu çapında yayılan Metal Fırtına’ya bakalım. Hangi işçi solcuydu? Ezici çoğunluğu MHP ve AKP’yi desteklemiş işçiler greve çıkıp direnişe geçmiş, günlerce ‘Fırtına’yı sadece tekellere değil hükümete de dayatmıştı. Sadece olağan olmakla kalmaz, sağcı ya da solcu oldukları önemsizleşerek işçilerin eyleme geçmesi, tam da sınıf mücadelesine işarettir. İşçiler mücadele içinde eğitimden geçecek ve sonunda kendi iktidarlarına yürüyeceklerdir.” (Mustafa Yalçıner, “Sarı Yelekleri Kuşanarak…”, Evrensel, 9 Aralık 2018, s.7.)

^[53] Gürer Mut, “Sarı Yelekliler Kazandı mı?”, Cumhuriyet, 23 Aralık 2018, s.11.

^[54] İrfan Çaralan, “… ‘Sarı Yelekliler’ Nasıl Bir Mücadele Alanı Açıyor?”, Evrensel, 9 Aralık 2018, s.3.

^[55] Önder İşleyen, “Fransa’da Öfke, Hareket, Siyaset”, Birgün Pazar, No:613, 9 Aralık 2018, s.5-6.

^[56] Mine Söğüt, “İsyankâr Halklar”, Cumhuriyet, 12 Aralık 2018, s.6.

^[57] 4 Aralık 2018’de France Inter’e konuşan Mayıs 68 öğrenci hareketinin lider ismi Daniel Cohn-Bendit’in, Sarı Yelekliler’in sorunlarına karşı tepkisiz kalması ve devletin uyguladığı şiddeti yüzeysel bir kınamayla geçiştirmesi büyük tepki almasına neden oldu. Tam bu sırada, ünlü model Pamela Anderson kişisel sosyal medya hesabından paylaştığı, “Bu kavga kentin seçkinleri ile kırsalın yoksulları arasında. Dünyada eşitsizlikten bıkmış yüzde 99’un geriliminin sonucu bu...” mesajı sosyal medyada yankı uyandırdı. (Gürer Mut, “Sarı Yelekliler Kazandı mı?”, Cumhuriyet, 23 Aralık 2018, s.11.)

^[58] Metin Yeğin, “Sarı Yeleklilerin Kahveden Arkadaşları Geliyor”, 16 Aralık 2018… https://www.gazeteduvar.com.tr/yazarlar/2018/12/16/sari-yeleklilerin-kahveden-arkadaslari-geliyor/

^[59] Ergin Yıldızoğlu, “Toplumun Gerçeği Olarak Sokak”, Cumhuriyet, 20 Aralık 2018, s.11.

^[60] Ahmet Murat Aytaç, “Kitlesel Protesto: Sarı Yeleklileri Nasıl Anlamalı?”, 12 Aralık, 2018… https://www.gazeteduvar.com.tr/yazarlar/2018/12/12/kitlesel-protesto-sari-yeleklileri-nasil-anlamali/

^[61] Kelebek etkisi: bir sistemin başlangıç verilerindeki küçük değişikliklerin büyük ve öngörülemez sonuçlar doğurabilmesine verilen addır. Amazon Ormanları’nda bir kelebeğin kanat çırpması, ABD’de fırtına kopmasına neden olabilir.

^[62] Gazi Şahin, “Sarı Yelekliler Niye İsyan Ediyor?”, 3 Aralık 2018… https://marksist.org/icerik/Dunya/10955/Sari-Yelekliler-niye-isyan-ediyor

^[63] Georges-Eugéne Hausmann’ın Paris’e damgasını vuran geniş bulvarları açarken iki amacı vardı: i) Barikat kurmayı olanaksız hâle getirmek. ii) Askeri garnizondan işçi mahallelerine kadar en hızlı ve doğrudan ulaşımı sağlamak.

^[64] “Fransa’da ‘Sarı Yelekliler’ Sokakta: 2 Bin Noktada 283 Bin Eylemci”, Halkın Sesi, Yıl:13, No:323, 21 Kasım-4 Aralık 2018, s.10.

^[65] “Fransa’da Dün Gözaltına Alınan Sarı Yelekliler’in Sayısı Açıklandı”, 16 Aralık 2018… http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/dunya/1172229/

^[66] “Sarı Yelekliler Eyleminde Ölen Sayısı 10’a Yükseldi!”, 22 Aralık 2018… http://rojnameyanewroz1.com/sari-yelekliler-eyleminde-olen-sayisi-10-yukseldi-13776.html

^[67] BBC Türkçe’nin haberine göre, Sarı Yelekliler eylemlerin beşinci haftasında 33 bin 500 kişi sokaklara çıktı, bu bir önceki haftanın neredeyse yarısına işaret ediyordu. (“… ‘Sarı Yelekli’ Eylemlerinde Beşinci Hafta: Katılım Yarıya İndi”, 15 Aralık 2018… http://www.diken.com.tr/sari-yelekli-eylemlerinde-besinci-hafta-katilim-yariya-indi) Konuya ilişkin olarak AFP’ye konuşan 49 yaşındaki işçi Francis Nicolas, “Bu biraz hayal kırıklığı yarattı. Daha fazla insan bekliyorduk ancak bu hareket bitmeyecek,” dedi. (“Sarı Yelekliler: Fransa’da Sokaklara Çıkan Eylemcilerin Sayısı Yarıya Düştü”… https://ozguruz1.org/tr/2018/12/16/sari-yelekliler-fransada-sokaklara-cikan-eylemcilerin-sayisi-yariya-dustu/)

^[68] “Sarı Yelekliler Yine Paris Sokaklarında: 1 Yaralı, 95 Gözaltı”, 15 Aralık 2018… https://www.birgun.net/haber-detay/sari-yelekliler-yine-paris-sokaklarinda-1-yarali-95-gozalti-240324.html

^[69] “Sarı Yelekliler Eyleminin 6. Haftasına Dair”, 25 Aralık 2018… http://www.kizilbayrak41.net/ana-sayfa/duenya/haber/-/sari-yelekliler-eyleminin-6-haftasina-dair/

^[70] Süleyman Tosunoğlu, “Meydanları Bırakmadılar”, Cumhuriyet, 16 Aralık 2018, s.15.

^[71] “Macron’a ‘Boş Konuşma, Somut Adım At’ Çağrısı”, 14 Aralık 2018… http://sendika63.org/2018/12/sari-yelekliler-cumartesi-ulke-genelinde-eylemde-macrona-bos-konusma-somut-adim-at-cagrisi-522290/

^[72] “Hayatta Kalmak Değil Yaşamak İstiyoruz”, Birgün, 9 Aralık 2018, s.4.

^[73] Metin Yeğin, “Sarı Yelekliler Sağcı mı?”, 12 Aralık 2018.. https://www.gazeteduvar.com.tr/yazarlar/2018/12/12/sari-yelekliler-sagci-mi/

^[74] “Sarı Yelekliler Anlatıyor: Neden Sokaklara Çıktılar?”, 11 Aralık 2018… https://www.artigercek.com/haberler/sari-yelekliler-anlatiyor-neden-sokaklara-ciktilar

^[75] Ceren Çıplak Drillat-Süleyman Tosunoğlu, “Macron’u Sallıyorlar”, Cumhuriyet, 8 Aralık 2018, s.9.

^[76] Eren Araman, “Ayaklarımızdaki Prangalardan Sıkıldık”, Evrensel, 8 Aralık 2018, s.11.

^[77] Jean Baudrillard, Simülakrlar ve Simülasyon, Çev: Oğuz Adanır, Doğu Batı Yay., 2003.

^[78] “Macron’a ‘Boş Konuşma, Somut Adım At’ Çağrısı”, 14 Aralık 2018… http://sendika63.org/2018/12/sari-yelekliler-cumartesi-ulke-genelinde-eylemde-macrona-bos-konusma-somut-adim-at-cagrisi-522290/

^[79] Ceren Çıplak Drillat, “Duvardaki ‘Sarı Yelekliler’…”, Cumhuriyet, 11 Aralık 2018, s.7.

^[80] Francebleu, 5 Şubat 2018.

^[81] Nurzen Amuran, “Gazi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Haydar Çakmak: Sarı Yelekliler Yeni Nesillere Örnek Oluşturacak”, 16 Aralık 2018… https://odatv.com/sari-yelekliler-yeni-nesillere-ornek-olusturacak-16121813.html

^[82] “Fransa’da Emeklilerden Eylem: ‘Geçinemiyoruz’…”, 18 Aralık 2018… https://www.birgun.net/haber-detay/fransa-da-emeklilerden-eylem-gecinemiyoruz-240649.html

^[83] “Fransa’da Sarı Yelekliler’in Ardından Öğrenciler Sokakta: 700’den Fazla Liseli Gözaltına Alındı”, 7 Aralık 2018… http://sendika63.org/2018/12/fransada-sari-yeleklilerin-ardindan-ogrenciler-sokakta-700den-fazla-liseli-gozaltina-alindi-521328/

^[84] “Fransa’da Kağıtsızlar Hareketi Sokaktaydı: Her Yerde Polis Var, Hiçbir Yerde Adalet Yok”, 19 Aralık 2018… http://sendika63.org/2018/12/fransada-kagitsizlar-hareketi-sokaktaydi-her-yerde-polis-var-hicbir-yerde-adalet-yok-523016/

^[85] “Sarı Yelekliler Eylemi 5. Haftasını Geride Bıraktı”, 18 Aralık 2018… http://www.kizilbayrak41.net/ana-sayfa/duenya/haber/-/sari-yelekliler-eylemi-5-haftasini-geride-birakti/

^[86] “Fransa’daki Gösteriler Yüzünden AVM’ler 2 Milyar Avro Zararda”, Hürriyet, 17 Aralık 2018… http://www.hurriyet.com.tr/dunya/fransadaki-gosteriler-yuzunden-avmler-2-milyar-euro-zararda-41055142

^[87] “Ekonomik Hasar Ne Kadar Kötü?”, 10 Aralık 2018… https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-46514571

^[88] Oktay Yıldız, “Sarı İsyan Fransa’yı Sarsıyor”, 7 Aralık 2018… http://www.imp-news.com/tr/news/38505/sari-isyan-fransayi-sarsiyor

^[89] “Devletlerin Hepsi Aynı: Macron Halka Saldıran Polislere Teşekkür Etti”, 9 Aralık 2018… https://marksist.org/icerik/Dunya/11000/Devletlerin-hepsi-ayni-Macron-halka-saldiran-polislere-tesekkur-etti

^[90] “Fransa İçişleri Bakanından ‘Sarı Yelekliler’e: Yeter Artık”, 17 Aralık 2018… https://www.birgun.net/haber-detay/fransa-icisleri-bakanindan-sari-yelekliler-e-yeter-artik-240531.html

^[91] Mahmut Hamsici, “Sarı Yelekliler İsyanı: ‘Küçük İnsanlar’ Macron’a Nasıl Geri Adım Attırdı?”, 12 Aralık 2018… http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/dunya/1167332/

^[92] Cenk Ağcabay, “Sarı Yelekliler’in IŞİD’le İmtihanı”,13 Aralık 2018… http://sendika63.org/2018/12/sari-yeleklilerin-isidle-imtihani-cenk-agcabay-522203/

^[93] “Sarı Yelekler: Saldırıyı Fransa Yönetimi Organize Etti”, 13 Aralık 2018… https://tr.sputniknews.com/avrupa/201812131036605921-sari-yelekler-saldiriyi-fransa-yonetimi-organize-etti/

^[94] “Sarı Yelekliler Bir Kez Daha Sokağa Çıkıyor”, 14 Aralık 2018… https://www.birgun.net/haber-detay/sari-yelekliler-bir-kez-daha-sokaga-cikiyor-240230.html

^[95] Philippe Wojazer, “Fransa Hükümet Sözcüsü: Hükümeti Devirmek İstiyorlar, Silah Dağıtılabileceği İstihbaratı Var”, 7 Aralık 2018… https://tr.sputniknews.com/avrupa/201812071036525248-fransa-hukmet-sozcusu-hukumeti-devirmek-istiyorlar-silah-dagitilabilecegi-istihbarati-var/

^[96] “Le Figaro, Sarı Yeleklileri Darbeci İlan Etti”, 6 Aralık 2018… http://haber.sol.org.tr/medya/le-figaro-sari-yeleklileri-darbeci-ilan-etti-252203

^[97] Sputnik’in ele geçirdiği BBC’nin iç yazışmasında, bir muhabir, kanalın Paris’teki protestolarda Rusya’nın rol oynadığı iddialarına dair kanıt arayışı içinde olduğunu söylüyor. Buna göre BBC, gazetecilerinden Moskova’yı işaret eden ipucu aramalarını talep ediyor. (“BBC’den Muhabirlerine Baskı: Sarı Yelekler Protestolarında Rusya’nın Rolüne Dair Kanıt Bulmamız Lazım”, 16 Aralık 2018… https://tr.sputniknews.com/avrupa/201812161036654513-bbc-den-muhabirlerine-baski-sari-yelekler-protestolarinda-rusya-nin-rolune-dair-kanit-bulmamiz-lazim/)

^[98] “Sarı Yelekliler karşısında ‘Dış Güçler’ Yalanına Sarıldılar”, 10 Aralık 2018… http://www.kizilbayrak41.net/ana-sayfa/duenya/haber/-/sari-yelekliler-karsisinda-dis-guecler-yalanina-sarildilar/

^[99] “Sarı Yelekler’in Protestosu 4. Haftasında: Polisten Biber Gazlı Müdahale”, 8 Aralık 2018… https://m.bianet.org/bianet/insan-haklari/203348-sari-yelekler-in-protestosu-4-haftasinda-polisten-biber-gazli-mudahale

^[100] “Fransa Başbakanı: Hata Yaptık”, Cumhuriyet, 18 Aralık 2018, s.7.

^[101] “Fransa Başbakanı: Halkı Yeteri Kadar Dinlemedik; Hatalar Yaptık”, 18 Aralık 2018… https://www.birgun.net/haber-detay/fransa-basbakani-halki-yeteri-kadar-dinlemedik-hatalar-yaptik-240570.html

^[102] “Fransa’da Macron ‘Yeni Önlemler’ Açıklayacak”, Evrensel, 10 Aralık 2018, s.11.

^[103] “Hem Macron hem de önceki İtalya Başbakanı Matteo Renzi, başlangıçta yetenekli, hırslı ve karizmatik bir lider imajı yarattılar. Geleneksel sistemlerin çöktüğü bir ortamda hızla yükseldiler ve biri İtalya’da, öbürü de Fransa’da ülkelerinin en genç başbakanı oldu. Oysa İtalyan yorumcu Victoire Maurel ‘Hayır!’ diyor; iki siyasetçi arasındaki asıl benzerlik hızla yükselişlerinde değil, aynı hızla çöküşlerinde aranmalı.” (Taner Timur, “Sarı Yelekliler ve Dip Dalgası”, 16 Aralık 2018… https://www.birgun.net/haber-detay/sari-yelekliler-ve-dip-dalgasi-240356.html)

^[104] Thierry Meyssan, “Emmanuel Macron Kime Borçlu?”… http://ozguruniversite.org/2018/12/12/2910/

^[105] “Fransa Cumhurbaşkanı ‘Kapitalizmin Mozart’ı’Emmanuel Macron Oldu”, 7 Mayıs 2017… http://gazetehayir.com/fransa-cumhurbaskani-kapitalizmin-mozarti-emmanuel-macron-oldu/

^[106] Eloge de la Politique, 2017.

^[107] Fehim Taştekin, “Sarı Yelekliler: Neden Eve Dönmediler?”, 10 Aralık 2018… http://sendika63.org/2018/12/sari-yelekliler-neden-eve-donmediler-fehim-tastekin-gazete-duvar-521635/

^[108] “Dört Hafta Sonra: Polis Şiddeti İsyanı Bastıramayınca Macron’un Aklına Diyalog Geldi”, 9 Aralık 2018… http://sendika63.org/2018/12/dort-hafta-sonra-polis-siddeti-isyani-bastiramayinca-macronun-aklina-diyalog-geldi-521584/

^[109] Çiçek Şakiroğlu, “Paris’te İki Eylem: Sarı Yelekler ve İklim Yürüyüşü”, 9 Aralık 2018… https://m.bianet.org/bianet/siyaset/203351-fotograflarla-paris-te-iki-eylem-sari-yelekler-ve-iklim-yuruyusu

^[110] “Macron Talepleri Kısmen Kabul Ederken Zenginlere Dokunmadı”, Yeni Yaşam, 12 Aralık 2018, s.9.

^[111] “Macron: Zenginlerin Cumhurbaşkanı Değilim”, 12 Aralık 2018… https://www.artigercek.com/haberler/macron-zenginlerin-cumhurbaskani-degilim-konusmasini-altin-oda-da-yapti

^[112] Ceren Çıplak Dirillat, “Okyanusta Bir Damla”, Cumhuriyet, 12 Aralık 2018, s.7.

^[113] Ümit Akçay, “2019’a Panoramik Bakış: Senkronize Yavaşlama ve Solo Krizler”, 16 Aralık 2018… http://sendika63.org/2018/12/2019a-panoramik-bakis-senkronize-yavaslama-ve-solo-krizler-umit-akcay-birartibir-org-522649/

^[114] Dimitris Konstantakopoulos, “Sarı Yelekler Devrimi ve Anlamı”… https://www.gazeteduvar.com.tr/dunya-forum/2018/12/16/sari-yelekler-devrimi-ve-anlami/

^[115] “Macron’un sarı yelekliler kararı onaylandı”, 19 Aralık 2018… http://www.kizilbayrak41.net/ana-sayfa/duenya/haber/-/macronun-sari-yelekliler-karari-onaylandi/

^[116] Jalal Haddad, “Neo-Liberalizm ve Temsiliyet Krizinin Sonucu: Sarı Yelekliler”, 14 Aralık 2018… http://sendika63.org/2018/12/neo-liberalizm-ve-temsiliyet-krizinin-sonucu-sari-yelekliler-jalal-haddad-522333/

^[117] Pınar Yüksek, “Alican Tayla: Fransa’da Öfke Tüm Düzene Yöneldi”, Birgün Pazar, No:613, 9 Aralık 2018, s.3-4.

^[118] Metin Yeğin, “İsyan Ne Garip Şey Anne”, 20 Aralık 2018… https://www.gazeteduvar.com.tr/yazarlar/2018/12/20/isyan-ne-garip-sey-anne/

^[119] Ergin Yıldızoğlu, “Toplumun Gerçeği Olarak Sokak”, Cumhuriyet, 20 Aralık 2018, s.11.

^[120] Antonio Negri, “Fransız İsyanı”, 17 Aralık 2018… http://sendika63.org/2018/12/fransiz-isyani-antonio-negri-versobooks-gazete-hayir-522684/

^[121] Foti Benlisoy, “Sarı Yelekler: ‘On S’engage et Puis… On Voit”, Yeni Yaşam, 8 Aralık 2018, s.9.

^[122] Meryem Koray, “Dünya Ahvali ‘Sarı Yelekliler’in’ Düşündürdükleri-2…”, Birgün, 8 Aralık 2018, s.8.

^[123] Ali Aslan, “Sarı Yelekliler ve Avrupa’nın Stratejik Tercihleri”, 15 Aralık 2018… https://www.star.com.tr/acik-gorus/sari-yelekliler-ve-avrupanin-stratejik-tercihleri-haber-1417687/

^[124] Cafer Tar, “Sarı Yelekliler ve Gezi İsyanı”, 15 Aralık 2018… http://www.aktuelsanat.net/sari-yelekliler-ve-gezi-isyani/

^[125] Mine G. Kırıkkanat, “Sarı Yelekli İsyanı”, Cumhuriyet, 9 Aralık 2018, s.16.

^[126] Mehmet Tanlı, “Sarı Yelekliler Fitili Ateşlediler”, 16 Aralık 2018… https://www.abcgazetesi.com/yazarlar/sari-yelekliler-fitili-ateslediler/haber-115912

^[127] Metin Yeğin, “Döner Kavşak Demokrasisi”, 13 Aralık 2018… https://www.gazeteduvar.com.tr/yazarlar/2018/12/13/doner-kavsak-demokrasisi/

^[128] “Sarı Yelekliler Yine Sokaktaydı: Ya ‘Doğrudan Demokrasi’ Ya Hiç”, 15 Aralık 2018… http://gazetekarinca.com/2018/12/sari-yelekliler-yine-sokaktaydi-ya-dogrudan-demokrasi-ya-hic

^[129] Fehim Taştekin, “Sarı Yelekliler Nereye Koşuyor?”, 17 Aralık 2018… https://www.gazeteduvar.com.tr/yazarlar/2018/12/17/sari-yelekliler-nereye-kosuyor/

^[130] Ayşen Uysal, “Sarı Yelekliler: Unutulanların Öfkesi”, 7 Aralık 2018… http://mulkiyehaber.net/sari-yelekliler-unutulanlarin-ofkesi/

^[131] Geçerken aktaralım: “Devrimci Sosyal demokrasi, reformlar uğruna mücadeleyi eylemine her zaman katmıştır ve şimdi de katmaktadır. Ama sosyal-demokrasi “İktisadi” ajitasyonu, sadece hükümetten her türden önlemleri yerine getirmesini istemek için değil, aynı zamanda ( ve esas olarak ) hükümetin bir otokratik hükümet olmasına son vermesini istemek için de kullanır. Üstelik devrimci sosyal-demokrasi, hükümete karşı bu istemini yalnızca iktisadi mücadele temeli üzerine dayandırarak değil, aynı zamanda toplumsal ve siyasal yaşamın genel olarak bütün alanlarına dayandırarak ileri sürmeyi görev bilir. Kısacası, devrimci sosyal-demokrasi, bütünün bir parçası olarak reformlar uğruna mücadeleyi, özgürlük uğruna ve sosyalizm uğruna devrimci mücadeleye tabi kılar.” (V. İ. Lenin, Ne Yapmalı Hareketimizin Canalıcı Sorunları, Çev: Muzaffer Erdost, Sol Yay., 1968, s.65.)

^[132] Fehim Taştekin, “Sarı Yelekliler Nereye Koşuyor?”, 17 Aralık 2018… https://www.gazeteduvar.com.tr/yazarlar/2018/12/17/sari-yelekliler-nereye-kosuyor/

^[133] Dimitris Konstantakopoulos, “Sarı Yelekler Devrimi ve Anlamı”… https://www.gazeteduvar.com.tr/dunya-forum/2018/12/16/sari-yelekler-devrimi-ve-anlami/

^[134] “Sarı Yelekliler Bu Defa Kanada’da Ortaya Çıktı”, 16 Aralık 2018… http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/dunya/1171667/

^[135] “Sarı Yelekliler Eylemi İngiltere’ye Sıçradı!”, Cumhuriyet, 14 Aralık 2018… http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/dunya/1170310/

^[136] Süleyman Tosunoğlu, “Sarı Öfke Dinmiyor”, Cumhuriyet, 9 Aralık 2018, s.10.

^[137] Oktay Yıldız, “Sarı İsyan Fransa’yı Sarsıyor”, 7 Aralık 2018… http://www.imp-news.com/tr/news/38505/sari-isyan-fransayi-sarsiyor

^[138] “Sarı Yelekliler Eylemleri İsrail’e Sıçradı: 10 Gözaltı”, 15 Aralık 2018… http://siyasihaber4.org/sari-yelekliler-eylemleri-israile-sicradi-10-gozalti

^[139] “Belçika’da Sarı Yelekliler’in Ardından Kırmızı, Yeşil, Mavi Yelekliler de Sokağa Çıktı”, 15 Aralık 2018… http://sendika63.org/2018/12/belcikada-sari-yeleklilerin-ardindan-kirmizi-yesil-mavi-yelekliler-de-sokaga-cikti-522421

^[140] “Hollanda’da Hükümet Karşıtı Protesto”, 14 Aralık 2018… https://www.birgun.net/haber-detay/hollanda-da-hukumet-karsiti-protesto-240233.html

^[141] “Arnavutluk’ta Harç Protestosu Sürüyor”, 9 Aralık 2018… http://siyasihaber4.org/arnavutlukta-harc-protestosu-suruyor

^[142] “Avusturya’da 50 Bin Kişi Hükümeti Protesto Etti”, 15 Aralık 2018… https://tr.sputniknews.com/avrupa/201812151036650179-avusturya-50bin-kisi-hukumeti-protesto-etti

^[143] “Yunanistan’da Binlerce Emekli Maaşlardaki Kesintileri Protesto Etti: Çaldıklarınızı Geri Verin”, 15 Aralık 2018… http://sendika63.org/2018/12/yunanistanda-binlerce-emekli-maaslardaki-kesintileri-protesto-etti-caldiklarinizi-geri-verin-522529

^[144] “Macaristan’da Orban Hükümetine Protesto”, 14 Aralık 2018… https://www.artigercek.com/haberler/macaristan-da-orban-hukumetine-protesto

^[145] “Sarı Yelekliler Protestoları Macaristan’a Sıçradı!”, Hermes Kommunismus, 9 Aralık 2018… https://www.facebook.com/HermesKommunismus/photos/a.401004266923709/737775163246616

^[146] “40 Bin Kişilik Hükümet Protestosu: Belgrad’da Halk Sokakta”, 16 Aralık 2018… https://marksist.org/icerik/Dunya/11057/40-bin-kisilik-hukumet-protestosu-Belgradda-halk-sokakta

^[147] “Karadağ’da ‘Sarı Yelek’ Sembolüyle Protesto”, 10 Aralık 2018… http://www.kizilbayrak41.net/ana-sayfa/duenya/haber/-/karadagda-sari-yelek-sembolueyle-protesto/

^[148] Tunus’ta bir grup genç, Fransa’daki Sarı Yelekliler hareketinden etkilenerek Kırmızı Yelekliler hareketinin başlatıldığını duyuran bir bildiri yayınladı. Bildiride, “Bugün biz resmi olarak ilan ediyoruz; biz Tunuslu bir grup genç, Tunus’u güven yokluğundan kurtarmak için ‘Kırmızı Yelekliler’ kampanyasını örgütlüyoruz” denilirken eylemcilere göre bu hamlenin, başarısızlık, yolsuzluk, hayat pahalılığı, işsizlik, kötü yönetim, devlet kurumları üzerindeki hâkimiyet ve devam eden yoksullaşma politikalarına yanıt anlamı taşıdığı aktarıldı. (“Direniş Yayılıyor: Tunus’ta ‘Kırmızı Yelekliler’ Çağrısı”, 9 Aralık 2018… https://ilerihaber.org/icerik/direnis-yayiliyor-tunusta-kirmizi-yelekliler-cagrisi-92052.html )

^[149] “Sarı Yelekliler Arap Ülkelerine İlham Veriyor”, 16 Aralık 2018… https://www.mepanews.com/sari-yelekliler-arap-ulkelerine-ilham-veriyor-22690h.htm

^[150] “Ürdün’de Vergiler İsyan Ettirdi”, 8 Aralık 2018… https://www.birgun.net/haber-detay/urdun-de-vergiler-isyan-ettirdi-239463.html

^[151] Lübnan Komünist Partisi’nin (LKP) çağrısıyla 16 Aralık 2018’de Beyrut’ta düzenlenen mitingde binlerce kişi ekonomik krize, soyguna ve yoksulluğa karşı sokağa indi. LKP Merkez Komite üyesi Cena Yasmin Nahal mitinge ilişkin “Geleneksel eylemci kitle dışında bir kitleyi kapsayabilmesi ve politik halk hareketini Beyrut sokaklarına taşıması anlamında da 2015’ten bu yana bir ilkti” değerlendirmesinde bulundu. Nahal ayrıca, mitingde geniş bir katılımcı profili olduğunu ve bazı eylemcilerin Fransa’daki hareketi selamlamak için sarı yelekler giydiğini belirtti. (“Beyrut’ta Binler Krize, Soyguna ve Yoksulluğa Karşı Sokağa İndi”, 17 Aralık 2018… http://sendika63.org/2018/12/beyrutta-binler-krize-soyguna-ve-yoksulluga-karsi-sokaga-indi-yalnizca-lkpnin-degil-halkin-mitingiydi-522762/)

^[152] “Lübnan’da Sarı Yelekliler Protesto Düzenledi”, Hürriyet, 23 Aralık 2018… http://www.hurriyet.com.tr/dunya/lubnanda-sari-yelekliler-protesto-duzenledi-41061155

^[153] “İçişleri Bakanlığı Sarı Yelek Avında”, Cumhuriyet, 16 Aralık 2018… http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/1171624

^[154] “Erdoğan’ın Korkusu Valiliğe Bulaştı: ODTÜ’de ‘Sarı Yelekliler’ Etkinliği Yasaklandı, Kampüse Polis Girdi”, 19 Aralık 2018… http://sendika63.org/2018/12/erdoganin-korkusu-valilige-bulasti-odtude-sari-yelekliler-etkinligi-yasaklandi-kampuse-polis-girdi-523116/

^[155] “Bahçeli’den ‘Sarı Yelek’ Tehdidi: Özenen Varsa Bedelini Çok Ağır Öder”, 12 Aralık 2018… https://www.birgun.net/haber-detay/bahceli-den-sari-yelek-tehdidi-ozenen-varsa-bedelini-cok-agir-oder-239933.html

^[156] “Türk-İş Başkanı Atalay Asgari Ücret Görüşmelerinde Sarı Yeleklileri Hatırlatınca Hedef Tahtasına Kondu”, 10 Aralık 2018… http://sendika63.org/2018/12/turk-is-baskani-atalay-asgari-ucret-gorusmelerinde-sari-yeleklileri-hatirlatica-hedef-tahtasina-kondu-521682/

^[157] “AKP’li Patrondan İşçilere Tehdit: O Yelekler Kırmızıya Boyanır”, 10 Aralık 2018… https://tammakale.com/2018/12/akpli-patrondan-iscilere-tehdit-o-yelekler-kirmiziya-boyanir/

^[158] “Egemen Bağış, Sarı Yelekliler’i Gezi’ye Benzetti: Biz Bu Filmi Görmüştük”, 9 Aralık 2018… https://www.birgun.net/haber-detay/egemen-bagis-sari-yelekliler-i-gezi-ye-benzetti-biz-bu-filmi-gormustuk-239602.html

^[159] “Yandaş Yazar Erkan Tan: Gezi’ye Katılanların Başları Kesilmelidir”, 11 Aralık 2018… https://www.birgun.net/haber-detay/yandas-yazar-erkan-tan-gezi-ye-katilanlarin-baslari-kesilmelidir-239825.html

^[160] “Destici: Sarı Yeleklilerin Saflarında PKK Unsurları Var”… https://www.gazeteduvar.com.tr/gundem/2018/12/09/destici-sari-yeleklilerin-saflarinda-pkk-unsurlari-var/

^[161] “BBP Lideri: Hiç kimse Gezi ve Benzeri Bir Eylemi Aklından Geçirmesin”, 12 Aralık 2018… https://www.birgun.net/haber-detay/bbp-lideri-hic-kimse-gezi-ve-benzeri-bir-eylemi-aklindan-gecirmesin-239954.html

^[162] “Sol Solluğunu Yapamayınca Kriz Sağa Yarıyor”, Halkın Sesi, Yıl:13, No:321, 24 Ekim-6 Kasım 2018, s.6.

^[163] Teslim Töre, “Kapitalizme Karşı Mücadelede Renk Değişimi”, 10 Aralık 2018… https://www.facebook.com/tslmtre/posts/2570356626524062?__tn__=K-R

^[164] Fevzi Cartal, “Les Gilets Jaunes (Sarı Yelekliler), 21 Aralık 2018

^[165] David Broder,  Conretemps, 22 Kasım 2018.

^[166] Ergin Yıldızoğlu, “… ‘Sarı Yelekler’ ve Üçüncü ‘Şey’…”, Cumhuriyet, 13 Aralık 2018, s.11.

^[167] Mine G. Kırıkkanat, “Sarı Yelekli İsyanı”, Cumhuriyet, 9 Aralık 2018, s.16.

^[168] Necati Sönmez, “Öfkeye Övgü”, Yeni Yaşam, 5 Eylül 2018, s.11.

^[169] Aydın Selcen, “Siyasetin Sonu”, , 12 Aralık, 2018… https://www.gazeteduvar.com.tr/yazarlar/2018/12/12/siyasetin-sonu/

^[170] Geçerken anımsatalım:  “Sürekliliği sağlayan istikrarlı bir önderler örgütü olmadan hiç bir devrimci hareket varlığını sürdüremez. Hareketin temelini oluşturan ve ona katılan halk yığınları mücadeleye kendiliklerinden ne kadar büyük sayıda sürüklenirlerse, böyle bir örgüte olan gereksinme o ölçüde ivedileşir, ve bu örgüt de o ölçüde sağlam olmalıdır. Böyle bir örgüt esas olarak devrimci eylemi meslek edinmiş kimselerden oluşmalıdır.

Otokratik bir devlette, böyle bir örgütün üyelerini devrimci eylemi meslek edinmiş kimselerle ve siyasal polisle mücadele sanatında profesyonel olarak eğitilmiş kimselerle ne denli sınırlarsak örgütü açığa çıkartmak, o ölçüde zorlaşacaktır. Harekete katılabilen ve orada etkin olarak çalışabilen işçilerin ve öteki toplumsal sınıflardan gelme öğelerin sayısı o ölçüde büyük olacaktır.” (V. İ. Lenin, Ne Yapmalı? Hareketimizin Canalıcı Sorunları, Çev: Muzaffer Erdost, Sol Yay., 1968, s.122.)

^[171] Metin Çulhaoğlu, “Lenin’in ‘Ne Yapmalı?’sı Üzerine İki Başlıkta 11 Not”, 15 Aralık 2018… https://ilerihaber.org/yazar/leninin-ne-yapmalisi-uzerine-iki-baslikta-11-not-92168.html

^[172] Karl Marx, 1844 El Yazmaları-Ekonomi Politik ve Felsefe, Çev: Kenan Somer, Sol Yay., 1976, s.114.

^[173] Metin Yeğin, “Paris Notları ya da Şanzelize Esnafı”, 8 Aralık 2018… http://direnisteyiz25.org/paris-notlari-ya-da-sanzelize-esnafi-metin-yegin/

^[174] “Avrupa’nın Bu Hafta Gündemi: Sarı Yelekliler ve Brexit Anlaşması”, 15 Aralık 2018… https://www.evrensel.net/haber/368477/avrupanin-bu-hafta-gundemi-sari-yelekliler-ve-brexit-anlasmasi

^[175] “Fransa’da Hiçbir Şey Eskisi Gibi Olmayacak”, 9 Aralık 2018… https://gazeteyolculuk.net/fransada-hicbir-sey-eskisi-gibi-olmayacak-komunistler-iktidara-gelecek-halk-destegine-ulasti

^[176] 2017 yılında iç güvenlik kuruluşunun başı, parlamentoda bir komisyonda yaptığı konuşmada Fransa’nın bir ‘iç savaşın eşiğinde’ olduğu ifade etmişti. Polis şefi bu değerlendirmese temel oluşturan olguları da şöyle sıralamıştı: 2017 yılı grevlerinde Fransa’da benzer ülkelerden daha fazla sayıda işgünü kaybının olması, bir yılda gettolarda çıkan isyanlarda 40 bin aracın yakılması, Fransa’nın modern siyasal tarihinde rastlanmadık ölçüde ana akım partilere dönük ilginin azalması. (“Fransız Gençler ‘Büyük Çaplı Bir İsyana’ Hazır”, 10 Aralık 2018… https://marksist.org/icerik/Dunya/11006/Fransiz-gencler-buyuk-capli-bir-isyana-hazir)

^[177] Le Monde, 5 Aralık 2018.